سندروم روده تحریک پذیر به انگلیسی Irritable Bowel Syndrome که قبلا به آن کولون اسپاستیک یا روده عصبی گفته میشد، یک اختلال عملکردی دستگاه گوارش است که با گروهی از علائم همچون گرفتگی عضلات، درد شکم، نفخ، اسهال و یبوست مشخص میشود.
سندروم روده تحریک پذیر چیست؟
سندروم روده تحریک پذیر (IBS) یا روده عصبی، یکی از بیماری های گوارشی است که با گرفتگی عضلات، درد شکم، نفخ، اسهال و یبوست مشخص میشود. تقریبا ۱۱% از مردم کره زمین به این بیماری که با علائمی همچون نفخ، استفراغ و استرس و مدفوع خونی همراه است، مبتلا هستند، اما فقط تعداد کمی از آنها با علائم شدید دست و پنجه نرم میکنند. تحقیقات نشان میدهد آی بی اس زنان را دو برابر بیشتر از مردان تحت تاثیر قرار میدهد و احتمال ابتلای افراد با افزایش سن کاهش پیدا میکند.
نظرات کاربران بر عملکرد سوپرفود NBS:
هیچ درمان شناخته شدهای برای سندروم روده تحریک پذیر وجود ندارد، اما شما میتوانید علائم این بیماری را از طریق رژیم غذایی و تغییر سبک زندگی بهبود ببخشید، البته اگر به نسخه شدید این بیماری دچار هستید، داروها میتوانند کمک شایانی به شما کنند. این بیماری از انواع بیماری های گوارشی است.
نام های دیگر سندروم روده تحریک پذیر کدامند؟
بیماری روده تحریک پذیر با نامهای زیر نیز شناخته میشود:
- Irritable Bowel Syndrome
- IBS
- کولون اسپاستیک
- کولون تحریک پذیر
- کولیت مخاطی
- کولیت اسپاستیک
- روده اسپاستیک
- روده عصبی
علائم سندروم روده تحریک پذیر چیست؟
بیماریها و اختلالات دیگر نیز میتوانند علائم مشابهی داشته باشند. برای تشخیص سندروم روده تحریک پذیر باید حداقل ۳ تا ۶ ماه به طور متناوب تجربه کنید. زنان مبتلا به آی بی اس ممکن است علائم بیشتری را در طول پریودی احساس کنند. استرس میتواند علائم را تشدید کند. در برخی افراد مشکلات جنسی و ادراری نیز دیده میشود. علائم زیر میتوانند نشان دهنده IBS باشند:
- اسهال شدید
- یبوست
- یبوست متناوب با اسهال
- شکم درد یا گرفتگی معمولاً در نیمه پایینی شکم که بعد از غذا خوردن بدتر میشود و بعد از دفع مدفوع احساس بهتری پیدا میکنید.
- نفخ
- مدفوع سفتتر یا شلتر از حالت عادی
- برآمدگی شکم
- وجود مخاط در مدفوع
- تغییر رنگ مدفوع و در مواردی ایجاد رنگ مدفوع سبز
- احساس میکنید بعد از این که مدفوعتان را تخلیه کردید هنوز باید مدفوع کنید
- عدم تحمل غذایی
- خستگی
- اضطراب
- افسردگی
- دل پیچه طولانی مدت و سوء هاضمه
- سردرد
- نیاز به ادرار کردن زیاد
سندروم روده تحریک پذیر در کودکان و نوزادان
آی بی اس در کودکان نیز همانند بزرگسالان است و هیچ تفاوتی ندارد. برای درمان سندروم روده تحریک پذیر میتوانید فیبر بیشتری را به رژیم غذایی آنها اضافه کنید. همچنین تمرین دفع مدفوع در زمانهای مشخص و منظم نیز میتواند از ابتلا به این بیماری جلوگیری کند. در کودکان مبتلا به یبوست قرص های مسهل و ملینها باید با احتیاط مصرف شوند، چرا که ممکن است کودک شما به آنها اعتیاد پیدا کند. ملینها باید کوتاه مدت و تحت نظر پزشک مصرف شوند.
اگر حرکات روده فرزند یا نوزادتان به طور ناگهانی تغییر کرده است و بیش از دو هفته این مشکل را دارد یا اگر کودک شما قبل و در حین دفع مدفوع درد و خونریزی دارد، باید سریعا به پزشک مراجعه کنید. ممکن است نشانههایی از تنبلی روده در کودکان نیز وجود داشته باشد.
علائم سندروم روده تحریک پذیر در زنان و مردان چیست؟
سندرم روده تحریک پذیر (IBS) یک اختلال شایع است که معده و روده یا به طور کلی دستگاه گوارش را تحت تأثیر قرار میدهد. علائم آن در زنان و مردان شامل گرفتگی، درد شکم، نفخ و اسهال یا یبوست یا هر دو است.
چه زمانی نفخ نشان دهنده آی بی اس است؟
نفخ وضعیتی است که در آن شکم شما احساس پری و سفتی میکند که اغلب به دلیل گاز اضافی است که توسط باکتریهای شکم تولید میشود. اگر علائم نفخ شکم به صورت مکرر و همراه با یبوست صورت بگیرد، ممکن است نشان دهنده سندروم روده تحریک پذیر باشد.
شکم درد چه زمانی نشانه روده تحریک پذیر است؟
شکم درد یکی از شایعترین علائم بیماریهای گوارشی است و میتواند علل مختلفی پشت آن باشد. اگر درد در قسمت تحتانی یا کل شکم رخ دهد میتواند نشان دهنده سندروم روده عصبی باشد. درد در این بیماری معمولا بعد از دفع مدفوع کاهش پیدا میکند.
خون در مدفوع نشانه سندرم روده تحریک پذیر است؟
خونریزی در مدفوع ممکن است به دلیل هموروئید یا بواسیر به جود آمده است. با این حال سندروم روده تحریک پذیر باعث خونریزی داخلی نمیشود. خون در مدفوع اگر به دلیل بواسیر نباشد، ممکن است نشان دهنده بیماریهای دیگر باشد. اگر دفع مدفوع و اسهال همراه با فشار باشد ممکن است که به اسفنگتر یا دریچه مقعد و یا مخاط آسیب برساند و همراه با خون باشد. البته که وجود خون در مدفوع نیازمند بررسی بیشتر است و نمیتوان آن را با حدس و گمان به حال خود رها کرد.
سندروم روده تحریک پذیر و ادرار
معمولا در سندروم روده تحریک پذیر بیمار بیشتر ادرار میکند زیرا مثانه او بیش از حد فعال میشود و نگهداری ادرار کمی سخت میشود. اما اگر اولیگوری یا کاهش ادرار برای فرد ایجاد شود به علت دفع زیاد مایعات از طریق اسهال است.
سندروم روده تحریک پذیر و درد پهلو
جالب است بدانید که یکی از دردهایی که معمولا افرادی که به بیماری ibs مبتلا هستند، دچار میشوند درد شکم و پهلو است. بیایید یک بار دیگر به علائم و دردی که سندروم روده تحریک پذیر در بیمار ایجاد میکند، نگاه کنیم. میدانیم که این بیماری با علائم گوارشی مانند اسهال و یبوست همراه است. کسانی که به این دو حالت دفع و تغییر الگوی اجابت مزاج دچار میشوند معمولا درد شکمی زیادی احساس میکنند.
نکتهی دیگری که بسیار جالب است این است که اگر شما به هر یک از انواع سندروم روده تحریک پذیر مبتلا باشید، درد شما شکل خاصی خواهد داشت. مثلا یکی از مهمترین نکتهها در فردی که سندروم روده تحریک پذیر آتیپیک دارد این است که معمولا درد او در پهلوی سمت راست بیشتر احساس میشود. زیرا با یبوست و نفخ زیادی همراه است.
اما نوع دیگری از IBS که کمتر با اسهال و یبوست همراه است، معمولا به شکل یک درد در بالای معده و زیر جناغ احساس میشود. البته که نوع دردی که به آن دچار میشوید در تشخیص بیماری و درمان موثر است. پس به علائم خود با دقت زیادی توجه کنید.
شکل مدفوع در سندروم روده تحریک پذیر
علایم سندروم روده تحریک پذیر متنوع است. یکی از علائمی که با سندروم روده تحریک پذیر همراه است، تغییر شکل مدفوع است. در بیماریهای گوارشی یکی از مهمترین علامتهایی که باید به آنها توجه کنیم، مدفوع است. اجابت مزاج میتواند نشاندهندهی سلامتی و بیماری شما باشد.
البته به این نکته هم توجه کنید که الگوی دفع میتواند متناسب با مشکلاتی که تجربه میکنید، تغییر کند. مثلا اگر شما همیشه ۱ بار در روز دفع مدفوع داشتهاید اما اخیرا به روزی ۳ بار تغییر یافته است، میتواند نشاندهندهی تغییری در بدن شما باشد. بنابراین برای بررسی سندروم روده تحریک پذیر به چند نکته درباره مدفوع توجه میشود؛
- قوام مدفوع
- تعداد دفعات دفع
در سندروم روده تحریک پذیر، زمانی که روده تحریک میشود، معمولا فرد با اسهال مواجه میشود که مدفوع آبکی، همراه با موکوس است و تعداد دفعاتی که فرد برای دفع میرود، زیاد است. در بیشتر مواقع رنگ مدفوع در سندروم روده تحریک پذیر، زرد است. البته ممکن است که رنگ مدفوع چندان تغییر نکند اما این حالت در سندروم روده تحریک پذیر بیشتر مواقع همراه با تغییر رنگ است.
سندروم روده تحریک پذیر و کمر درد
یکی از علائمی که در افرادی که به سندروم روده تحریکپذیر مبتلا هستند دیده میشود اما علت آن همچنان مشخص نیست، درد کمر است. این علامت در بسیاری از افراد دیده میشود. یکی از دلایلی که برای کمر درد همراه با سندروم روده تحریکپذیر میآورند این است که این درد منشاء دیگری دارد اما به کمر انتشار پیدا میکند. ممکن است چنین باشد!
سندروم روده تحریک پذیر و لکه بینی و پریود
ممکن است به علت فشاری که در اثر خروج اسهال به فرد میآید، مخاط روده آسیب ببیند و دچار زخم یا لکه بینی شود. این حالت در بسیاری از افرادی که به یبوست یا اسهال دچار میشوند دیده میشود.
سندروم روده تحریک پذیر در دوران قاعدگی
نیمی از زنان مبتلا به IBS علائم درد روده بدتری را در طول دوره قاعدگی خود تجربه میکنند. یک مقاله در سال ۲۰۱۴ به این نتیجه رسید که نوسانات هورمونهای جنسی در طول چرخه قاعدگی ممکن است پاسخهای متفاوتی را برای زنان مبتلا به IBS در مقایسه با زنان بدون IBS برانگیزد.
سندروم روده تحریک پذیر و حالت تهوع و استفراغ
بالا آوردن علامت سندروم روده تحریک پذیر نیست. اگر بیماری که به سندروم روده تحریک پذیر مبتلا است علامتی مانند تهوع و استفراغ را تجربه کند، به علت این بیماری نیست و علت دیگری دارد که باید فرد نسبت به درمان استفراغ اقدام کند.
سندروم روده تحریک پذیر و بی اشتهایی
سندروم روده تحریک پذیر باعث حرکات روده میشود. زمانی که روده شما حرکت میکند و این کار را زیاد انجام میدهد، نمیتوانید زیاد غذا بخورید زیرا شکم درد دارید. شکم درد اشتهای شما را کاهش میدهد. این مسئله باعث بیاشتهایی و به مرور زمان کاهش وزن میشود. اما بیاشتهایی نمیتواند نشاندهندهی سندروم روده تحریکپذیر باشد. تنها ممکن است که این علامت هم در فرد ایجاد شود.
سندروم روده تحریک پذیر و صدای شکم
صدای شکم یکی از علائم معمول سندروم روده تحریک پذیر است. زمانی که رودههای شما تحرک بیشتری پیدا میکنند و تحریک میشوند، باید انتظار این را داشته باشید که صدای بیشتری هم از خود تولید کنند. مخصوصا اگر این حرکات همراه با نفخ باشد.
سندروم روده تحریک پذیر و درد مفاصل
گاهی سندروم روده تحریک پذیر با درد مفاصل هم همراه می شود که بسیار آزاردهنده است.
تفاوت سندروم روده تحریک پذیر با بیماری کرون چیست؟
بیماری التهابی روده (IBD)، معمولاً به بیماری کرون و سایر مسائل جدی که بر روده تأثیر می گذارند، مانند کولیت اولسراتیو اشاره دارد. در حالی که بیماری کرون به ندرت کشنده است، اما میتواند باعث عوارض تهدید کننده زندگی شود. سندروم روده تحریک پذیر (IBS) ناراحت کننده است و روده بزرگ یا رکتوم را تحت تاثیر قرار میدهد. در این بیماری شما محرکهای رژیم غذایی و استرسی خواهید داشت که علائم ناخوشایند گوارشی را تشدید میکنند، اما تشخیص به سلامت طولانیمدت کولون یا عوارض جدی کمک نمیکند.
بیماری کرون اغلب اوقات باعث اسهال میشود، اما روده تحریک پذیر در مواردی میتواند کاملا خلاف این موضوع عمل کند. در واقع علائم بیماری کرون التهاب و تخریب دیواره روده است و میتواند باعث زخم و باریک شدن روده شود، درحالی که آی بی اس یک اختلال در سیستم دستگاه گوارش است.
آیا سندروم روده تحریک پذیر با التهاب روده فرق دارد؟
همانطور که گفتیم بیماری کرون یک نوع بیماری التهاب روده است. بیماری های التهابی روده همچون کولیت اولسراتیو، کولیت لنفوسیتی و کولیت کلاژن باعث بروز علائم شایع التهاب روده و تخریب دیوار روده میشوند و ممکن است تهدید جدی برای سلامتی شما ایجاد کنند. اما سندروم روده تحریک پذیر یک اختلال است که باعث میشود شما در زمان دفع مدفوع با مشکلاتی مواجه شوید یا التهاب روده و تکرر ادرار را به همراه دارد، اما خطرات جدی سلامتی را ایجاد نمیکند.
تفاوت بیماری سلیاک با روده تحریک پذیر چیست؟
سلیاک یک بیماری خودایمنی جدی و مادام العمر با پایه ژنتیکی قوی است. از آنجایی که ژنتیکی است، اغلب در خانوادهها دیده میشود. محرک این بیماری گلوتن است (گلوتن در چه مواد غذایی وجود دارد؟ این ماده پروتئینی که در گندم و جو یافت میشود). هنگامی که گلوتن خورده میشود، بدن به پوشش روده شما حمله میکند و باعث ایجاد مشکلاتی در سراسر بدن میشود. تنها درمان فعلی و بسیار مؤثر، رژیم غذایی سختگیرانه بدون گلوتن است.
اگر فرد مبتلا برای درمان قطعی سلیاک از رژیم غذایی بدون گلوتن پیروی نکند، عواقب شدیدی از جمله از دست دادن استخوان، کم خونی، سوء تغذیه، مشکلات باروری و حتی در موارد نادر، لنفوم در پی خواهد داشت.
IBS یک اختلال است، در حالی که بیماری سلیاک یک بیماری خودایمنی است که اگر تشخیص داده نشود یا رژیم غذایی سخت بدون گلوتن رعایت نشود، عواقب شدیدی دارد. سندروم روده تحریک پذیر فقط علائم گوارشی دارد، در حالی که بیماری سلیاک میتواند علائمی در بدن داشته باشد و همه چیز از رشد گرفته تا باروری را تحت تاثیر قرار دهد. بیماران مبتلا به سلیاک ممکن است به سندروم روده عصبی مبتلا شوند، اما عکس این قضیه درست نیست.
چه زمانی برای علایم سندروم روده تحریک پذیر باید به دکتر مراجعه کنیم؟
اگر مدت زمان زیادی است که علائم روده عصبی را دارید و با گذشت زمان علائم جدیدی را دریافت میکنید، یا درد شما بیشتر از حد معمول است، باید به یک متخصص گوارش یا فوق تخصص گوارش و کبد مراجعه کتید. متخصص گوارش در بیماری های کلیه اندام های دستگاه گوارش از جمله کبد، معده، روده، پانکراس و کیسه صفرا تخصص دارد . و میتواند اختلال روده تحریک پذیر شما را تشخیص دهد. به طوری کلی اگر علائم زیر را مشاهده کردید، فورا به یک متخصص مراجعه کنید:
- خونریزی مقعدی: این مشکل میتواند یک عارضه جانبی از یبوست سندرم روده تحریک پذیر باشد که به دلیل پارگی مقعد شما ایجاد میشود. همچنین ممکن است این خونریزی به دلیل بواسیر باشد. اما اگر مقدار زیادی خون در مدفوع دارید، یا اگر خونریزی از بین نمیرود، باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.
- کاهش وزن: سندروم روده تحریک پذیر باعث لاغری می شود؟ اگر این اختلال منجربه سوء هاضمه در شما شود، ممکن است با کاهش وزن و لاغری همراه باشد.
- تب، استفراغ و کم خونی: اگر یک یا چند مورد را دارید، یا فکر می کنید که دارید، باید به پزشک مراجعه کنید.
چه عواملی باعث ایجاد سندروم روده تحریک پذیر می شوند؟
علت دقیق روده تحریک پذیر هنوز ناشناخته است، اما تصور میشود که در این بیماری محور روده و مغز تحت تاثیر قرار میگیرد. تحقیقات نشان میدهد که مکانیسم ایمنی محیطی که در برابر آلرژنها فعال میشود، ممکن است زمینه ساز علائم این بیماری باشد. اما به طور کلی عواملی که میتوانند باعث این بیماری شوند به شرح زیر هستند.
۱. استرس و روده تحریک پذیر
استرس میتواند روی روده شما تاثیر مخربی بگذارد. در واقع زمانی که شما استرس دارید هورمونهایی به نام فاکتور آزاد کننده کورتیکوتروپین در بدن ترشح میشود. این هورمونها پاسخ ایمنی بدن شما را فعال میکنند، در نتیجه ممکن است بدن به باکتریهای سالم روده که در حفظ عملکرد روده مهم هستند، حمله کند.
ممکن است شما فکر کنید فعالیت بیشتر سیستم ایمنی مفید است، اما این طور نیست. فعالیت مضاعف سیستم ایمنی باعث میشود که بدن نسبت به غذاهای سالم واکنش آلرژیک قوی داشته باشد، در نتیجه ممکن است شما دچار یبوست یا اسهال شوید. در واقع همین موضوع، تعریف کاملی از سندروم روده تحریک پذیر است. مطالعات نشان میدهد آزار جسمی و روانی در کودکی باعث بروز آی بی اس در افراد مستعد این سندروم میشود. اما فقط استرس روی این سندروم تاثیر نمیگذارد، در واقع این دو اختلال رابطه دو سویه با یکدیگر دارند. یعنی سندروم روده تحریک پذیر نیز میتواند باعث بروز استرس مزمن شود.
۲. عفونت سیستم گوارشی
تقریباً ۱۰ درصد موارد IBS توسط عفونت حاد گاستروانتریت ایجاد میشوند. عفونت گاستروانیت بیماری است که باعث اسهال و استفراغ در فرد بیمار میشود. زمانی که شما به یک بیماری عفونی گوارشی مبتلا باشید، آنتی بادیهایی برای واکنش متقابل با عفونت در بدن ترشح میشود. برخی مواقع بعد از بهبود عفونت، بدن وجود عوامل عفونی را به اشتباه تشخیص میدهد، در نتیجه به ترشح آنتی بادی خود ادامه میدهد. این کار باعث میشود تعادل طبیعی باکتریهای موجود در روده برهم بخورد.
اختلال در نفوذ پذیری روده یکی دیگر از مواردی است که بر اثر بیماریهای عفونی ایجاد میشود. نفوذپذیری روده منجر به جابجایی باکتری همزاد در سراسر سد اپیتلیال(بافت پوششی روده) میشود. این اتفاق به نوبه خود میتواند منجر به آسیب قابل توجهی در بافتهای محلی شود که ممکن است به ناهنجاریهای مزمن روده در افراد حساس تبدیل شود.
با این حال، افزایش نفوذپذیری روده به شدت با IBS مرتبط است، صرف نظر از اینکه آیا روده تحریک پذیر توسط عفونت شروع شده است یا خیر. تمام این اتفاقات دست به دست هم میدهند تا شما به عنوان یک شخص مبتلا به سندروم روده تحریک پذیر تشخیص داده شوید.
۳. اختلال در سیستم عصبی
سیستم عصبی پاراسمپاتیک وظیفه کنترل سیستم گوارشی را بر عهده دارد. زمانی که شما دچار ناهنجاریهای عصبی باشید، ممکن است زمانی که دچار نفخ هستید ناراحتی بیش از حدی را تجربه کنید. هماهنگی ضعیف سیگنالهای بین مغز و رودهها میتواند باعث شود بدن شما نسبت به تغییراتی که معمولاً در فرآیند گوارش رخ میدهد واکنش بیش از حد نشان دهد و منجر به درد، اسهال یا یبوست شود. که این مشکل در صورت تکرر به عنوان سندروم روده تحریک پذیر شناخته میشود.
۴. انقباضات عضلانی روده
دیوارههای رودهها با لایههایی از ماهیچه پوشانده شدهاند که با حرکت غذا در دستگاه گوارش شما منقبض میشوند. انقباضاتی که قویتر هستند و بیشتر از حد معمول طول میکشند میتوانند باعث نفخ و اسهال شوند. انقباضات ضعیف روده میتواند عبور غذا را کند کرده و منجر به مدفوع سفت و خشک شود. به طور کلی عملکرد ناصحیح عضلات روده میتوانند باعث به وجود آمدن سندروم روده تحریک پذیر شوند.
۵. تغییرات میکروب های روده
وجود میکروبهایی همچون باکتریها و قارچها در دستگاه گوارش بسیار حیاتی است. طبق تحقیقات بیشتر افراد مبتلا به آی بی اس، در سطح میکروبهای خوب دچار اختلال هستند.
تشخیص سندروم روده تحریک پذیر چگونه است؟
هیچ آزمایشی برای تشخیص قطعی IBS وجود ندارد. پزشک شما احتمالاً با یک تاریخچه پزشکی کامل، معاینه فیزیکی و آزمایشهایی برای رد سایر بیماریها مانند بیماری سلیاک، روند را شروع میکند.
از کجا بفهمیم سندروم روده تحریک پذیر داریم؟
برای اینکه بفهمیم سندروم روده تحریکپذیر داریم، باید ابتدا به علائمی که در ما وجود دارند توجه کنیم. در صورتیکه علائم نامبرده در مطالب بالاتر را در خود دیدید، باید اولین قدم درست را بردارید که مراجعه به متخصص گوارش است. متخصص گوارش از روشهای مختلفی سعی میکند که بیماری شما را تشخیص دهد و در صورت لزوم به درمان آن بپردازد.
روش های درمان سندروم روده تحریک پذیر چیست؟
تقریباً همه افراد مبتلا به IBS میتوانند کمک دریافت کنند، اما هیچ درمان واحدی برای همه جوابگو نیست. برای یافتن بهترین برنامه درمانی، باید یک همکاری متقابل با پزشکتان داشته باشید. بسیاری از چیزها میتوانند علائم روده تحریک پذیر را تحریک کنند، از جمله برخی غذاها، داروها و استرس عاطفی. شما ابتدا باید بیاموزید که محرکهای شما چیست. ممکن است نیاز به ایجاد تغییراتی در سبک زندگی و مصرف دارو داشته باشید.
۱. تغییر سبک زندگی و لیست غذاهای مضر برای سندروم روده تحریک پذیر
درمان قطعی سندروم روده تحریک پذیر وجود ندارد. بهتر است که روش کنترل و مدیریت آن را بیاموزید. معمولاً با چند تغییر اساسی در رژیم غذایی و فعالیتها، آی بی اس در طول زمان بهبود مییابد. توجه داشته باشید که داروی سندروم روده تحریک پذیر این است که مراعات کنید و سبک زندگی مناسبی داشته باشید. اگر به خوبی نکات زیر را رعایت نکنید، نمیتوانید انتظار این را داشته باشید که سندروم روده تحریک پذیر شما را رها کند. در زیر چند نکته برای کمک به کاهش علائم شرح داده شده است:
- از کافئین (در قهوه، چای و نوشابه) اجتناب کنید.
- فیبر را با غذاهایی مانند میوهها، سبزیجات، غلات کامل و آجیل به رژیم غذایی خود اضافه کنید.
- حداقل ۵ تا ۶ لیوان آب در روز بنوشید.
- سیگار نکشید.
- آرامش را با فعالیتهایی همچون ورزش و مدیتیشن به زندگی خود بیاورید.
- مقدار شیر یا پنیر مصرفی خود را محدود کنید.
- به جای سه وعده غذایی اصلی از چند وعده غذایی با مقدار کمتر غذا استفاده کنید.
- غذاهایی که می خورید را یادداشت کنید تا بتوانید بفهمید کدام غذاها باعث بروز حملات روده عصبی میشوند.
- از محرکهای رایج غذایی مانند فلفل قرمز، پیاز سبز، شراب قرمز، گندم و شیر گاو اجتناب کنید.
- اگر نگران دریافت کلسیم کافی هستید، میتوانید آن را از غذاهای دیگری مانند کلم بروکلی، اسفناج، شلغم ، ماست، ماهی ساردین، ماهی سالمون با استخوان، آب پرتقال و نان غنی شده با کلسیم، یا مکملهای کلسیمی دریافت کنید.
- کربوهیدراتهای سخت هضم مانند گندم، لوبیا، برخی میوها و برخی سبزیجات را از سبد غذایی خود حذف کنید.
۲. داروهای روده تحریک پذیر (بهترین قرص برای سندروم روده تحریک پذیر چیست؟)
از قرص برای سندروم روده تحریک پذیر استفاده میشود، همچنین اشکال دیگر داروها. داروهای زیر برای درمان این بیماری مورد استفاده قرار میگیرند:
- عوامل حجیم کننده مانند پسیلیوم ، سبوس گندم و فیبر ذرت به کند کردن حرکت غذا در سیستم گوارش کمک میکنند و همچنین ممکن است به تسکین علائم کمک کنند.
- آنتی بیوتیکها مانند ریفاکسمین (Xifaxan) میتوانند میزان باکتری را در روده شما تغییر دهند. برای درمان با آنتی بیوتیکها باید به مدت دو هفته قرص مصرف کنید. این داروها میتوانند به مدت شش ماه علائم شما را تسکین دهند، اما در صورت برگشت علائم میتوانید دوباره قرص مصرف کنید.
همچنین داروهای دیگری مانند داروی کلردیازپوکساید هستند که به صورت اختصاصی برای تسکین علائم استفاده میشوند. این داروها را در ادامه بررسی خواهیم کرد.
داروهای تجویزی برای تسکین شکم درد و نفخ
برخی از داروهایی که برای تنظیم نفخ شکم تجویز میشوند شامل موارد زیر هستند؛
- داروهای ضد اسپاسم میتوانند اسپاسم عضلانی روده بزرگ را کنترل کنند، اما متخصصان مطمئن نیستند که این داروها کمک کننده باشند. این داروها دارای عوارض جانبی مانند خواب آلودگی و یبوست هستند که آنها را برای برخی افراد انتخاب بدی میکند.
- داروهای ضد افسردگی نیز ممکن است به کاهش علائم در برخی افراد کمک کنند. قرص نورتریپتیلین و بیماری سندروم روده تحریک پذیر کاربرد دارد.
- پروبیوتیکها، باکتریها و مخمرهای زندهای هستند که برای سلامتی، به ویژه سیستم گوارشی مفید هستند . پزشکان پروبیوتیکها را برای کمک به مشکلات گوارشی توصیه میکنند.
دارو های سندروم روده تحریک پذیر برای تسکین یبوست
داروهای زیر به درمان یبوست در سندرم روده تحریک پذیر کمک میکنند:
- Linaclotide (Linzess): این دارو کپسولی است که باید یک بار در روز با معده خالی، حداقل نیم ساعت قبل از اولین وعده غذایی مصرف کنید. Linaclotide با روان سازی حرکات روده، به رفع یبوست کمک میکند. شایعترین عارضه جانبی این دارو اسهال است و برای افراد کوچکتر از ۱۷ سال توصیه نمیشود.
- داروی بیزاکودیل: از این دارو برای رفع یبوست استفاده میشود.
- لوبیپروستون (آمیتیزا): این دارو در صورتی که دیگر داروها جوابگو نباشند، میتواند یبوست را در زنان درمان کند. تاثیر این دارو در مردان نامشخص است. عوارض جانبی شایع عبارتند از تهوع ، اسهال و درد شکم است. عوارض جانبی جدیتر ممکن است شامل غش ، تورم بازوها و پاها، مشکلات تنفسی و تپش قلب باشد.
- Plecanatide (Trulance): این دارو نشان داده است که یبوست را بدون عوارض جانبی معمول مانند گرفتگی و درد شکم درمان میکند. قرصهای این دارو را باید یک بار در روز همراه با غذا یا قبل از غذا مصرف کرد. داروی ترولانس باعث افزایش مایعات گوارشی و حرکت منظم روده میشود.
- پلی اتیلن گلیکول: (PEG) این دارو یک ملین اسمزی است و باعث میشود آب در مدفوع باقی بماند، در نتیجه مدفوع نرمتر شود. این دارو ممکن است برای کسانی که نمیتوانند مکملهای فیبر رژیمی را تحمل کنند، بهترین عملکرد را داشته باشد.
- Tegaserod: این دارو بیشتر برای زنان است. Tegaserod با سرعت بخشیدن به حرکت در روده شما کار میکند. این دارو زمان باقی ماندن مدفوع در روده را کوتاه میکند در نتیجه شما علائمی همچون یبوست و درد شکم را کمتر تجربه خواهید کرد.
- تناپانور (IBSRELA): این دارو حرکات روده را افزایش میدهد و درد شکم را کاهش میدهد.
داروهای تجویزی برای کاهش اسهال
برخی از داروهایی که برای کاهش اسهال تجویز میشوند شامل موارد زیر هستند؛
- آلوسترون (Lotronex): این دارو میتواند به تسکین درد معده و کاهش سرعت روده شما برای تسکین اسهال کمک کند. اما ممکن است عوارض جانبی جدی داشته باشد، بنابراین فقط برای زنان مبتلا به IBS-D شدید که علائم آنها با درمانهای دیگر کاهش پیدا نمیکند، استفاده میشود.
- تسکین دهندههای اسید صفراوی: این داروها کاهش دهنده کلسترول هستند. مصرف دارونمای خوراکی آنها با اتصال اسیدهای صفراوی و کاهش تولید مدفوع در رودهها عمل میکند.
- الوکسادولین (Viberzi): این دارو برای کمک به کاهش انقباضات روده، گرفتگی شکم و اسهال تجویز میشود.
- داروی لوپرامید (Imodium): این دارو با کاهش سرعت حرکت روده عمل میکند. این کار تعداد دفعات تخلیه مدفوع را کاهش میدهد و مدفوع را کم آب میکند.
هنگام مصرف داروهای روده عصبی، از جمله ملینها، که ممکن است باعث ایجاد عادت شوند، حتماً دستورالعمل های پزشک خود را دنبال کنید.
قرص اعصاب برای روده تحریک پذیر خوب است؟
داروهای ضد افسردگی میتوانند علائم این بیماری را کاهش دهند، به شرطی که سندروم روده عصبی به دلیل استرس به وجود آمده باشد.
۳. درمان خانگی سندروم روده تحریک پذیر
برای درمان خانگی سندروم روده تحریک پذیر راه حلهای مختلفی وجود دارند که برخی از آنها را در ادامه آوردهایم. برای درمان این بیماری در منزل میتوان از خوراکیهای متنوعی استفاده کرد و رژیم غذایی را کمی تغییر داد. خوراکیهای مفید برای سندروم روده تحریک پذیر شامل موارد زیر هستند؛
- دمنوشهای گیاهی
- دمنوش نعنا
- دمنوش چای سبز
- دمنوش رازیانه
- زنجبیل
- سرکه
- آلوئه ورا
- کلم
- کنگر فرنگی
- زردچوبه
- هویج
- بلغور
- عسل
- دارچین
- سیب زمینی و روده تحریک پذیر
عسل برای روده تحریک پذیر خوب است؟
تحقیقات نشان میدهد عسل میتواند التهاب سیستم گوارشی را کاهش دهد. با این حال، عسل حاوی مقدار زیادی فروکتوز است. فروکتوز میتواند علائم روده تحریک پذیر را تشدید کند.
۴. درمان سندروم روده تحریک پذیر از نظر طب سنتی
در طب سنتی نعناع تند برای بیماریهای دستگاه گوارش مفید است. عطر و طعم نعناع به تنهایی میتواند حالت تهوع را تسکین دهد. همچنین این گیاه در فهرست گیاهان دارویی برای تسکین اسهال قرار دارد. کارآزماییهای بالینی نشان دادهاند که روغن نعناع فلفلی میتواند گرفتگی، درد و سایر علائم IBS را کاهش دهد.
انواع سندروم روده تحریک پذیر چیست؟
تحقیقات نشان میدهد IBS یک بیماری واحد نیست و معمولا همراه با سایر مسائل پزشکی زمینهای به وجود میآید. علائم هر یک از انواع مختلف سندروم روده تحریک پذیر میتواند متفاوت باشد، بنابراین شناخت هر یک از انواع به شما در مدیریت علائم کمک شایانی خواهد کرد.
۱. سندروم روده تحریک پذیر از نوع یبوست (IBS-C)
آی بی اس همراه با یبوست یکی از رایجترین انواع این بیماری است. اگر در زمان دفع مدفوع، مدفوع شما غیرطبیعی به نظر برسد ممکن است به این نوع اختلال مبتلا باشید. در این سندروم مدفوع به شکل بسیار سفت و تودهای است، به طوری که کمتر از ۲۵ درصد آن شل به نظر میرسد. اگر به روده تحریک پذیر همراه با یبوست مبتلا باشید، دفع مدفوع کمتری را خواهید داشت و بیشتر اوقات برای این کار باید زور بزنید. علائم دیگر این نوع شامل درد شکمی و نفخ است.
چه زمانی یبوست نشانه سندروم روده تحریک پذیر است؟
یبوست به وضعیتی گفته میشود که مدفوع به اندازه کافی دفع نمیشود (کمتر از ۳ بار در هفته). اگر مدوفع شما بسیار سفت و تودهای باشد، به طوری که کمتر از ۲۵ درصد آن از آب تشکیل شده باشد، ممکن است نشن دهنده سندروم روده تحریک پذیر باشد. همچنین دلایل یبوست شدید یکی دیگر از نشانههای این اختلال است.
۲. سندروم روده تحریک پذیر با اسهال (IBS-D)
این نوع باعث مشکلات معکوس با روده تحریک پذیر همراه با یبوست میشود. در سندروم روده تحریک پذیر همراه با اسهال مدفوع شما بیشتر شبیه اسهال است، به طوری که کمتر از یک چهارم آن به شکل سفت یا تودهای به نظر میرسد. اگر مبتلا به IBS-D باشید، ممکن است همراه با درد شکم، تمایل زیادی به دفع مدوفع را نیز تجربه کنید. از علائم دیگر این اختلال میتوان به نفخ شدید اشاره کرد.
چه زمانی اسهال نشانه آی بی اس است؟
بیرون روی زیاد یا علت اسهال مداوم بیشتر افراد را حداقل یک بار در طول زندگی درگیر میکند. اسهال با توجه به شدت و مدت زمان به دو دسته حاد و مزمن دسته بندی میشود.
- اسهال حاد: این وضعیت معمولا از یک عفونت باکتریایی ناشی میشود و ممکن است بین دو روز تا دو هفته ادامه داشته باشد.
- اسهال مزمن: این وضعیت شدیدتر از اسهال حاد است و ممکن است بیش از ۴ هفته طول بکشد. اسهال مزمن نشان دهنده کولیت زخمی، بیماری کرون و سندروم روده تحریک پذیر است.
۳. سندروم روده تحریک پذیر همراه با عادات روده مختلط (IBS-A یا IBS-M)
برخی افراد نوع دیگری به نام IBS با عادات روده مختلط یا IBS-M دارند. در این اختلال دفع مدفوع همراه یبوست و اسهال به طور متناوب دیده میشود. یعنی ممکن است برخی مواقع شما یبوست داشته باشید و مواقعی دیگر اسهال داشته باشید. اگر به این شکل از سندروم روده تحریک پذیر مبتلا باشیدف باید مدفوع شما هم سفت و هم آبکی به نظر برسد. هر دو این موارد باید حداقل ۲۵ درصد مواقع رخ دهند تا سندروم روده تحریک پذیر شما جزو IBS-M دسته بندی شود.
۴. آی بی اس بعد از عفونت (PI-IBS)
سندروم روده تحریک پذیر بعد از عفونت به علائمی اشاره دارد که بعد از ابتلا به عفونت دستگاه گوارش رخ میدهد. در این بیماری ممکن است بعد از عفونت، همچنان التهاب مزمن همراه با عدم تعادل فلور (موجودات ریزی که در مجراهای گوارشی انسان یافت میشوند) و نفوذپذیری روده داشته باشید. اسهال و استفراغ بارزترین علائم این نوع آی بی اس است.
تخمین زده میشود حدود ۵ تا ۳۲ درصد از افرادی که دچار عفونت باکتریایی دستگاه گوارشی میشوند، به این اختلال نیز دچار میشوند. ۵۰ درصد از افرادی که به PI-IBS مبتلا میشوند بهبود مییابند، اما ممکن اسست سالها طول بکشد تا التهاب زمینهای ناشی از آی بی اس برطرف شود.
۵. سندروم روده تحریک پذیر بعد از دیورتیکولیت
این نوع آی بی اس یا کولیت روده عصبی یک دسته غیر رسمی است و معمولا زیر دسته سندروم روده تحریک پذیر بعد از عفونت دستهبندی میشود. دیورتیکولیت زمانی رخ میدهد که کیسههای کوچکی به نام دیورتیکولا که در قسمت پایینی روده بزرگ قرار دارند، عفونی یا ملتهب میشوند. دیورتیکولیت به تنهایی باعث علائمی همچون حالت تهوع،تب و درد شکم همراه با یبوست میشود. همانطور که گفتیم آی بی اس بعد از دیورتیکولیت علائمی مشابه با PI-IBS دارد و دقیقا بعد از بهبود بیماری دیورتیکولیت به وجود میآید.
عوارض سندروم روده تحریک پذیر چیست؟
از آنجایی که یافتن درمان موثر برای آی بی اس میتواند زمان بر باشد، ممکن است در این مدت مشکلات سلامتی دیگری برای شما ظاهر شود. اگرچه هیچ یک از عوارض تهدید کننده زندگی نیستند. روده تحریک پذیر منجر به سرطان یا سایر بیماریهای جدیتر مرتبط با روده نمیشود.
۱. انسداد روده
اگر برای مدت طولانی یبوست دارید، ممکن است مدفوع در روده بزرگ مسدود شود. گاهی اوقات ممکن است آنقدر سخت شود که نتوانید آن را تخلیه کنید. این به عنوان نهفتگی مدفوع شناخته میشود. این عارضه ممکن است باعث درد و مواردی همچون سردرد، حالت تهوع و استفراغ شود. البته انسداد روده بیشتر در افراد مسن به وجود میآید. اگر علائمی دارید که ممکن است به انسداد روده دچار باشید، باید فورا به یک متخصص گوارش مراجعه کنید.
۲. عدم تحمل غذایی
آی بی اس دامنه انتخابهای شما در رژیم غذایی را محدود میکند. برای مثال غذاهایی همچون گندم، لبنیات، قهوه، تخم مرغ، مخمر، سیب زمینی و مرکبات میتوانند بیماری شما را تشدید کنند. همچنین چربیها و قندها در افزایش اسهال موثر هستند. البته این موارد از فردی به فرد دیگر متفاوت است. در رژیم غذاییتان باید کربوهیدراتهایی که هضمشان سخت است را حذف کنید.
۳. سوء تغذیه
کاهش برخی از انواع غذاها میتواند علائم روده تحریک پذیر را کاهش دهد. اما بدن شما ممکن است تمام مواد مغذی مورد نیاز خود را دریافت نکند. یک متخصص تغذیه میتواند به شما کمک کند رژیم غذایی مناسب خود را پیدا کنید.
۴. هموروئید یا بواسیر (سندروم روده تحریک پذیر و شقاق)
علت به وجود آمدن بواسیر چیست؟ هموروئید بیماری است که در آن رگهای خونی اطراف مقعد متورم میشوند و خونریزی میکنند. آی بی اس میتواند این عارضه را نیز در شما به وجود بیاورد، به خصوص اگر مدفوع شما بسیار شل یا سفت باشد. اگر رگهایی که متورم میشوند در داخل مقعد باشند، ممکن است به صورت زائده به بیرون بیفتند. هموروئید یا بواسیر را میتوان با کرمهای بدن نسخه در خانه درمان کنید. همچنین کیسه آب سرد نیز میتواند کمک کننده باشد، فقط حواستان باشد باید محل بواسیر را مربتا خشک و تمیز نگه دارید.
۵. سندروم روده تحریک پذیر در بارداری
تغییرات هورمونی و فشار فیزیکی کودک به دیواره روده میتواند باعث مشکلات گوارشی شود. بسیاری از زنان تصمیم میگیرند که داروهای آی بی اس را در طول بارداری یا سندروم روده تحریک پذیر بعد از زایمان را متوقف کنند. این کار میتواند برای نوزاد مفید باشد، اما ممکن است مادران آینده را بیشتر در معرض عوارضی مانند سوزش سر دل و سوء هاضمه قرار دهد.
۶. کاهش کیفیت زندگی
شعله ور شدن سندروم رود تحریک پذیر میتواند بدون هشدار اتفاق بیفتد. همچنین ممکن است برای مدتی اسهال داشته باشید و سپس یبوست داشته باشید. ناتوانی در پیش بینی اینکه چه احساسی دارید انجام زندگی روزمره شما را سخت میکند.
همچنین احتمالا نیاز دارید که اغلب به پزشک خود مراجعه کنید و احتمالا بیشتر از افراد دیگر کار را از دست خواهید داد. زمانی که در سر کار خود هستید، ممکن است تمرکز کردن سخت باشد. مدیریت استرس ، به عنوان مثال از طریق ورزش یا مدیتیشن، میتواند کمک کننده باشد.
۷. افسردگی و اضطراب
این عارضه برای افرادی که سندروم روده تحریک پذیر دارند و احساس میکنند که کنترل زندگی خود را از دست میدهند معمول است. اگر علائم شما شدید باشند، ممکن است متوجه شوید که همیشه سعی میکنید نزدیکترین سرویس بهداشتی را ترسیم کنید.
از آنجایی که بین مغز و روده شما ارتباطی وجود دارد، افسردگی و اضطراب میتواند آی بی اس شما را تشدید کند. همچنین درد و علائمی ناخوشایندی که با آنها دست و پنجه نرم میکنید ممکن است بر خلق و خوی شما تاثیر بگذارد. صحبت با یک مشاور در مورد آنچه برای شما اتفاق میافتد، میتواند کمک کننده باشد.
۸. سندروم روده تحریک پذیر و زود انزالی
انزال زودرس در بیماران مبتلا به IBS شایعتر است. همچنین در کنار آن سوء مصرف مواد مخدر، سابقه خانوادگی اختلالات روانپزشکی و استرس شدید عاطفی در طول زمان، به طور قابل توجهی فراوانی زود انزالی را افزایش داده است.
۹. سندروم روده تحریک پذیر و سرگیجه و سردرد
درد شدید میتواند باعث سرگیجه شود و در برخی موارد، مبتلایان به IBS درد و گرفتگی شکمی زیادی را تجربه میکنند. اگر این حالت شدید شود، احتمالاً میتواند باعث سرگیجه و غش شود، بهویژه اگر این درد در کنار سایر علائم آزاردهنده IBS رخ دهد.
۱۰. سندروم روده تحریک پذیر و تنگی نفس و تپش قلب
در صورت عدم درمان، سندرم روده تحریکپذیر میتواند بر سیستم قلبی عروقی نیز تأثیر بگذارد که منجر به تپش قلب یا آریتمی میشود. دلیل آن این است که IBS بر جذب مواد مغذی، از جمله جذب منیزیم و ویتامینهای B که بر ریتم قلب تأثیر می گذارد، دخالت میکند.
۱۱. بیماری سندروم روده تحریک پذیر و جوش صورت
روده ناسالم با بیماریهای پوستی مانند درماتیت آتوپیک، پسوریازیس و حتی آکنه مرتبط است. مطالعات اخیر نشان میدهد افرادی که با آکنه دست و پنجه نرم میکنند، به طور قابل توجهی به IBS و سایر اختلالات گوارشی (GI) مبتلا هستند.
۱۲. عوارض سندروم روده تحریک پذیر و روزه گرفتن
ممکن است در طول روزهداری بیماران دچار یبوست یا اسهال شوند. در این شرایط بهتر است در افطار و سحر مقدار بیشتری فیبر و نوشیدنی مصرف کنند.
۱۳. سندروم روده تحریک پذیر و ریزش مو
تمام مواد معدنی، ویتامین و مواد مغذی ممکن است با داشتن IBS به درستی جذب نشوند. از این رو، یکی از علائم ممکن است ریزش مو باشد. همه مبتلایان به سندرم روده از مشکل مو رنج نمیبرند، اما ممکن است این اتفاق بیفتد.
عوامل خطر در ابتلا به سندروم روده تحریک پذیر چه هستند؟
همانطور که گفتیم علت اصلی بروز IBS ناشناخته است، اما برخی عوامل میتوانند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند. این عوامل به شرح زیر هستند:
- زن بودن: زنان حدود دوبرابر نسبت به مردان، به این عارضه مبتلا میشوند. مشخص نیست چرا، اما برخی از محققان فکر میکنند که تغییر هورمونها در چرخه قاعدگی ممکن است با آن ارتباط داشته باشد. تاکنون مطالعات این موضوع را تایید نکردهاند.
- سن: IBS میتواند افراد را در هر سنی تحت تاثیر قرار دهد، اما این احتمال برای افرادی که در سنین نوجوانی تا ۴۰ سالگی هستند بیشتر است.
- حساسیتهای غذایی: برخی از افراد ممکن است سیستم گوارشی داشته باشند که هنگام خوردن لبنیات، گندم و قند موجود در میوهها واکنش نشان دهند. همچنین غذاهای چرب، نوشیدنیهای گازدار و الکل نیز می توانند هضم غذا را مختل کنند. هیچ مدرکی وجود ندارد که این غذاها باعث ایجاد سندرم روده تحریک پذیر شوند، اما ممکن است باعث ایجاد علائم شوند.
- داروها: برخی داروها همچون آنتیبیوتیکها، داروهای ضد افسردگی و داروهای ساخته شده از سوربیتول میتوانند علائم این بیماری را به وجود بیاورند.
- سابقه خانوادگی: برخی مطالعات نشان میدهند که ممکن است وراژت و ژن در انتقال این اختلال بین نسلها، موثر باشند. یعنی اگر یکی از اعضای خانواده شما به سندروم روده تحریک پذیر مبتلا باشند، ممکن است شما هم با این اختلال مبتلا شوید.
- استرس ناشی از روابط عاطفی: افرادی که در معرض سوء استفاده جنسی یا خشونت خانگی قرار میگیرند، بیشتر در معرض آی بی اس هستند. مدیریت استرس و رفتار درمانی میتواند به کاهش علائم در برخی از افراد مبتلا به این بیماری کمک کند.
- سایر مشکلات گوارشی: آنفولانزای معده، اسهال مسافرتی و مسمومیت غذایی موارد دیگری هستند که میتوانند باعث به وجود آمدن این بیماری شوند. عفونت دستگاه گوارش میتواند سیستم ایمنی بدن را طوری تغییر دهد که به غذاهای خاصی مانند میکروبها یا ویروسها واکنشی نشان دهد که گویی تهدید هستند.
جلوگیری و راه های کنترل رژیم غذایی برای سندروم روده تحریک پذیر
برای سندروم روده تحریک پذیر چی بخوریم؟ بسته به نوع سندروم روده تحریک پذیر، شما باید از غذاهای مفید برای دستگاه گوارشی آسیب پذیر مصرف کنید. برخی مواقع ممکن است بعضی از غذاها برای یک نوع آی بی اس مفید باشند و برای نوع دیگر مضر باشد.
غذاهای مفید برای سندروم روده تحریک پذیر همراه با یبوست
سندرم روده تحریک پذیر و رژیم غذایی زیر برای رفع یبوست مفید هستند:
- نان جو برای سندروم روده تحریک پذیر
- سبوس جو دوسر
- میوهها (به ویژه سیب، گلابی، کیوی، انجیر و کیوی)
- سبزیجات (به خصوص سبزیجات برگ سبز، سیب زمینی شیرین و کلم بروکلی)
- لوبیا، نخود و عدس
- میوه خشک شده
- آب آلو
- شیر بدون چربی (در حد اعتدال)
- ماست
- مرغ بدون پوست
- ماهی (به خصوص ماهی های چرب مانند سالمون و تن)
- دانهها (به خصوص دانه چیا و بذر کتان آسیاب شده)
- سوپهای شفاف
پرهیز غذایی سندروم روده تحریک پذیر همراه با یبوست
از رژیم غذایی حاوی موارد زیر پرهیز کنید:
- نان سفید و پاستا
- موز نارس
- خرمالو
- فست فود یا غذاهای سرخ شده
- محصولات پخته شده (کلوچه و کیک)
- برنج سفید
- خامه و لبنیات پرچرب (از جمله بستنی)
- الکل (به خصوص آبجو)
- گوشت قرمز
- چیپس و سیب زمینی
- شکلات
- سوپهای خامه ای
غذاهای مفید برای سندروم روده تحریک پذیر همراه با اسهال
برای درمان اسهال بهتر است از منابع غذایی زیر استفاده کنید:
- نان سفید و پاستا
- غلات کامل (مگر اینکه عدم تحمل گلوتن داشته باشید)
- برنج سفید
- بلغور جو دوسر
- مرغ بدون پوست
- گوشت بدون چربی
- ماهی بدون چربی (مانند ماهی هالیبوت و ماهی کاد)
- تخم مرغ
- سیب زمینی آب پز یا پخته
- لوبیا، نخود و حبوبات
- موز
- شیر برنج، شیر بادام یا شیر نارگیل
- شیر کم چرب بدون لاکتوز
- ماست پروبیوتیک کم چرب (در حد اعتدال)
- آب میوه شفاف غیر شیرین
- پنیرهای سخت (در حد اعتدال)
- سس سیب
- توفو (پنیر سویا)
پرهیز غذایی روده تحریک پذیر همراه با اسهال
این موارد را حتما جدی بگیرید:
- فست فود و غذاهای سرخ شده
- غذاهای سرشار از قند (مانند محصولات پخته شده)
- گوشتهای چرب (مانند بیکن و سوسیس)
- گوشتهای فرآوری شده (مانند هات داگ و ساندویچ سرد)
- ساردین و ماهی کنسرو شده با روغن
- سبزیجات چلیپایی (به عنوان مثال، گل کلم، کلم بروکلی، کلم و کلم بروکسل)
- سبزیجات سالاد و سبزیجات خام
- لوبیا، نخود و حبوبات
- میوههای خانواده مرکبات
- کافئین
- شیر و فرآوردههای لبنی (مانند کره و پنیرهای نرم)
- نوشیدنی های گازدار
- آب میوههای شیرین و شهد میوه
- الکل
- میوه های خشک شده
- شیرین کنندههای مصنوعی (سوربیتول و زایلیتول)
حبوبات جزو غذاهای ممنوع در اختلال روده عصبی است؟
لوبیا ، عدس و نخود به طور کلی منبع خوبی از پروتئین و فیبر هستند، اما می توانند علائم IBS را تحریک کنند. حبوبات حاوی ترکیباتی به نام الیگوساکارید هستند که در برابر هضم توسط آنزیمهای روده مقاوم هستند. لوبیا میتواند حجم مدفوع را افزایش دهد، در نتیجه میتواند برای اسهال سندروم روده عصبی ناشی از اسهال مفید باشد. به طور کلی حبوبات با بیشتر بیماران سازگار هستند، اما ممکن است با شما سازگاری کافی را نداشته باشند.
شیر برای سندروم روده تحریک پذیر بد است؟
شیر در روده عصبی همراه با اسهال میتواند مفید باشد، اما برای روده تحریک پذیر همراه با یبوست مضر است.
آیا قهوه و نوشابه برای آی بی اس بد هستند؟
به طور کلی تمام موادی که حاوی کافئین هستند مانند قهوه، شکلات و نوشیدنیهای انرژیزا میتوانند علائم سندروم روده تحریک پذیر را تشدید کنند. نوشیدنیهای گازدار باعث افزایش نفخ میشوند و برای انواع سندروم روده تحریک پذیر مضر هستند.
درمان روده تحریک پذیر با طب سنتی
خیلی از افراد میپرسند داروی گیاهی سندرم رودهی تحریک پذیر چیست؟ و طب سنتی چه درمانهایی را پیشنهاد میکند؟
طب سنتی برای درمان انواع بیماریها با استفاده از گیاهان دارویی راههای مختلفی را پیشنهاد میدهد. گیاهان دارویی را به شیوههای مختلف مانند استفاده از دمنوش، عرقیات گیاهی یا به صورت خام میتوان استفاده کرد.
درمان سندرم روده تحریک پذیر در طب سنتی با دمنوشهای گیاهی
درمان گیاهی روده تحریک پذیر با استفاده از دمنوش شیوهی بسیار موثر با کاربردی آسان است. در طب سنتی انواع مختلفی از دمنوشهای گیاهی برای درمان روده تحریک پذیر وجود دارد که در ادامه آنها را معرفی میکنیم.
دمنوش بابونه درمان سندرم روده تحریک پذیر در طب سنتی
بابونه گیاهی با خاصیت گرم و خشک است که درمان بسیار موثر و آرامشبخش برای سیستم عصبی است. همچنین بابونه میتواند به سلامت دستگاه گوارش کمک کند و از تشکیل گاز و نفخ جلوگیری کند. دمنوش بابونه عطر و طعم خوبی دارد اما درصورتی که طعم آن باب میل شما نبود میتوانید آن را با نعنا ترکیب کنید. برای آماده کردن دمنوش بابونه باید چند قاشق چایخوری بابونه خشک را داخل قوری بریزید. روی حرارت غیر مستقیم آن را دم کنید.
دمنوش نعنا درمان سندرم روده تحریک پذیر
نعنا گیاهی شفابخش در درمان مشکلات گوارشی است و میتواند درد شکمی ناشی از سندرم روده تحریک پذیر را درمان کند. دمنوش نعنا را میتوانید با نعنای تازه یا نعنای خشک شده تهیه کنید. به این صورت که مقداری برگ نعنای شسته شده را داخل آب جوشیدهی سرد شده بریزید و با حرارت غیر مستقیم کتری یا روی توری دم کنید. میزان مصرف مجاز دمنوش نعنا دو یا سه بار در روز و هر بار یک فنجان است و دقت داشته باشید مصرف بیش از اندازهی نعنا فرد را دچار عارضههایی مانند بی اشتهایی تهوع و گرفتگی میکند.
دمنوش چای سبز درمان سندرم روده تحریک پذیر
چای سبز خاصیت آنتی اکسیدانی دارد و میتواند با بالابردن میزان ادرار مواد زائد بدن را دفع کند. به این ترتیب با مصرف روزانهی چای سبز میتوان علاوه بر تقویت دستگاه گوارش مشکلات و اسپاسمهای گوارشی را درمان نمود.
دمنوش رازیانه درمان سندرم روده تحریک پذیر در طب سنتی
رازیانه در تسکین درد، نفخ و اسپاسمهای روده موثر است. همچنین رازیانه با شل کردن عضلات روده یبوست را رفع میکند. برای تهیهی دمنوش میتوانید دو قاشق غذاخوری رازیانه را داخل یک لیوان آب جوش بریزید و روی آن یک نعلبکی بگذارید و پس از ده دقیقه بنوشید.
نکات مهم در تهیهی دمنوشهای گیاهی برای درمان قطعی سندرم روده تحریک پذیر چیست؟
- دمنوش را حتماً به شیوهای تهیه کنید که دم بکشد و جوش نخورد. جوش خوردن باعث از بین رفتن خواص دارویی گیاه میشود.
- استفاده از برخی دمنوشها برای خانمهای باردار مضر است. به همین جهت خانمهای باردار با مشکل معده و گوارش داروی گیاهی را حتماً باید تحت نظر دکتر استفاده کنند.
- برای تهیهی دمنوش چند داروی گیاهی را با هم ترکیب نکنید و هر کدام را جداگانه دم کنید که درصورت بروز عارضه متوجه شوید عارضه مربوط به کدام گیاه است.
- کسانی که از داروهای شیمیایی خاصی استفاده میکنند باید در مورد مصرف داروی گیاهی و امکان تداخل آنها با هم با پزشک معالج مشورت کنند.
درمان روده ی تحریک پذیر در طب سنتی با زنجبیل
درمان گیاهی روده تحریک پذیر با زنجبیل بسیار موثر و کارآمد است. زنجبیل گیاهی با خاصیت آنتی اکسیدانی است که موجب بالا رفتن مقاومت سیستم ایمنی بدن میشود. زنجبیل به دلیل طبع گرم آن در تقویت دستگاه گوارش و رفع مشکلات آن نیز تاثیرگذار است. برای استفاده از زنجبیل دو شیوه وجود دارد.
- روش اول: دمنوش زنجبیل
برای تهیهی دمنوش زنجبیل میتوانید چند تکه از زنجبیل تازه را داخل قوری حاوی آب جوشیده بریزید و بعد از دم کشیدن استفاده کنید. میزان مصرف دمنوش تا ۵ فنجان درروز مجاز است و مشکلی را ایجاد نمیکند.
- روش دوم: زنجبیل و سرکه
شیوهی دیگر استفاده از زنجبیل برای درمان گیاهی سندرم روده تحریک پذیر تهیهی ترشی زنجبیل تازه است. برای اینکار باید زنجبیل تازه را به صورت ورقههای ریز درآورید و آن را داخل یک شیشه بریزید روی آن سرکه بریزید. این شیشهی دربسته را به مدت یک هفته در جای خنک بگذارید و هر زمان دچار مشکلات گورشی مانند دل پیچه شدید چند تکه از زنجبیل را بخورید.
آلوئهورا درمان سندرم روده تحریک پذیر در طب سنتی
درصورتیکه میخواهید بدانید چه داروی گیاهی برای سندرم روده تحریک پذیر خوب است گیاه آلوئهورا را به شما پیشنهاد میکنیم. با استفاده از این گیاه متوجه خواص درمانی فوق العاده آن میشوید. آلوئهورا گیاهی با ژل شفاف است که اثرات درمانی برای بیماری سندرم روده تحریک پذیر دارد. آلوئهورا درمان گیاهی سندرم روده تحریک پذیر یبوست غالب است و با خاصیت ملین میتواند علاوه بر یبوست نفخ را هم درمان کند.
کلم درمان سندرم روده تحریک پذیر در طب سنتی
درمان گیاهی روده تحریک پذیر با کلم یک شیوهی اثربخش است. برای استفاده باید آب کلم را تهیه کنید و روزانه چند مرتبه به جای آب آشامیدنی از آن استفاده کنید. اما دقت داشته باشید استفادهی بیش از حد از آن ممکن است موجب ایجاد مشکلاتی مانند نفخ شود.
کنگر فرنگی درمان سندرم روده تحریک پذیر در طب سنتی
کنگرفرنگی حاوی ترکیبی به نام سیناروپیکرین است که مطابق یافتههای یافتههای پژوهشگران میتواند درمان سندروم روده تحریک پذیر از نوع یبوست باشد. کنگر فرنگی را هم به صورت خام و هم به صورت ترکیب در غذا یا آب پز هم میتوان استفاده کرد. برای ثربخشی درمان طول مدت درمان را باید حدود ۴ تا ۶ هفته در نظر گرفت.
زردچوبه درمان سندرم روده تحریک پذیر در طب سنتی
زردچوبه درمان قطعی روده تحریک پذیر با طب سنتی است که میتواند علائم سندرم را کنترل کند. در کشور ما زردجوبه به طور سنتی در پخت و پز غذاها استفاده میشود. زردچوبه نقش مهمی در هضم غذا و کنترل نفخ دارد. خواص زردچوبه به دلیل وجود مادهای به نام کورکومین است که موجب ایجاد خاصیت آنتی اکسیدانی و بهبود اختلالات گوارشی شده است. در واقع کورکومین با مسدود کردن کانال کلسیم موجب بالا رفتن اثربخشی میشود.
هویج درمان سندرم روده تحریک پذیر در طب سنتی
درمان گیاهی روده تحریک پذیر با هویج بسیار ساده و اثر بخش است. استفاده از آب هویج به صورت روزانه میواند یبوست را از بین ببرد. همچنین هویج پخته شده و استفاده از آن در میان وعدهها میتواند علائم اختلالات گوارشی را از بین ببرد.
بلغور جوی دوسر درمان سندرم روده تحریک پذیر در طب سنتی
درمان نشانههای سندرم روده تحریک پذیر با استفاده از بلغور جوی دوسر امکان پذیر است. جوی دو سر آماده را میتوانید به صورت ترکیب با شیر با آب داغ در وعدهی صبحانه مصرف کرد یا اینکه آن را ترکیب با ماست و میوه استفاده کرد. در برخی افراد شروع استفاده از جو دوسر با نفخ همراه است که با چند روز استفاده علائم کاهش مییابد و فرد رو به بهبود میرود.
عسل درمان سندرم روده تحریک پذیر با طب سنتی
عسل گیاه شفابخش در درمان انواع بیماریها از جمله مشکلات گوارشی ناشی از سندرم روده تحریک پذیر است. عسل برای روده تحریک پذیر از این جهت مفید است که میتواند گرفتگی عضلات شکم، اسهال و نفخ را از بین ببرد و با بهبود حال جسمانی موجب بالا بردن کیفیت زندگی فرد شود. عسل شامل ۲۵ نوع قند است که ۳۵ درصد آن فروکتوز است و موجب بهبود علائم روده تحریک پذیر میشود. تاثیرات عسل به قدری زیاد است که اگر به تاپیک عسل برای روده تحریک پذیر در نی نی سایت مراجعه کنید میتوانید تجربیات مفید کاربران از آن را مشاهده کنید.
راههای درمان روده تحریک پذیر در طب سنتی با دارچین
دارچین سرشار از ویتامین و مواد معدنی است و با طبع گرم و طعم تند در درمان رودهی تحریک پذیر تاثیر زیادی دارد. همچنین آنتی اکسیدان قوی است و سرشار از فنول است. به همین جت استفاده از آن میتواند سندرم روده تحریک پذیر را درمان کند. شیوههای مختلف استفاده از دارچین شامل موارد زیر است.
- روش اول: چای دارچین
دم کردن دارچین و نوشیدن آن علاوه بر اینکه به دلیل کالری کم موجب چاقی نمیشود میتواند اختلالات گوارشی و نفخ و دل پیچه را درمان کند. تهیهی آن مانند انواع دمنوشهای دیگر است و باید مقداری چوب دارچین خشک را داخل قوری بریزید و دم کنید. درصورتیکه استفادهی بیش از اندازه از چای دارچین موجب یبوست شود باید مصرف آن را قطع کنید.
- روش دوم: دارچین و عسل
ترکیب پودر دارچین با عسل و استفادهی روزانه از آن علائم گوارشی آزاردهنده را کم میکند. حتی میتوان از این ترکیب به صورت ناشتا استفاده کرد. زیرا هم قند بدون ضرر به بدن میرساند و سیر کننده است و هم مشکلات گوارشی را درمان میکند.
مزایای درمان سندرم روده تحریک پذیر با طب سنتی چیست؟
استفاده از شیوههای طب سنتی برای درمان روده تحریک پذیر مزایایی دارد که بهتر است به آنها توجه کنیم.
- شیوههای طب سنتی و استفاده از گیاهان دارویی برای درمان روده تحریک پذیر آسان است.
- برای افرادی که هزینهی درمان اهمیت دارد استفاده از شیوههای طب سنتی بسیار مناسب است. چون این شیوهها ارزان هستند و هزینهی زیادی به فرد تحمیل نمیکند.
- داروهای گیاهی برای درمان سندرم تحریک پذیر در دسترس هستند و تهیهی آنها سخت نیست.
- محدودیتی در استفاده از داروی گیاهی برای درمان روده تحریک پذیر وجود ندارد و همهی افراد میتوانند از آن استفاده کنند. فقط خانمهای باردار یا کسانی که حساسیت به داروی گیاهی داشته باشند باید در مورد مصرف آن احتیاط کنند.
۶ برنامهی غذایی جامع برای غلبه بر سندرم رودهی تحریکپذیر (IBS)
سندرم رودهی تحریکپذیر (IBS) یک اختلال شایع رودهای با علائمی مانند درد یا گرفتگی شکم، نفخ و تغییر در عادات روده مثل اسهال بلندمدت است. برای برخی افراد این علائم به معنای یبوست، برای برخی دیگر اسهال یا حتی ترکیبی از هر دو است. علائم سندرم رودهی تحریکپذیر میتواند تأثیر زیادی بر کیفیت زندگی این بیماران داشته باشد.
بسیاری از افراد مبتلا به سندرم رودهی تحریکپذیر متوجه میشوند که آنچه که میخورند بر علائم آنها تأثیر میگذارد. در واقع، محققان در حال حاضر حتی چندین رژیم غذایی اختصاصی برای این مشکل طراحی کردهاند.
اگر مبتلا به سندرم رودهی تحریکپذیر هستید یا مشکوک به ابتلای به این بیماری هستید، ممکن است از حجم زیاد اطلاعات (اغلب متناقض) موجود در مورد نحوهی مدیریت این بیماری کمی سردرگم شوید. در واقع، درک خود سندرم رودهی تحریکپذیر نیز ممکن است تا حدودی دشوار باشد. سندرم رودهی تحریکپذیر به عنوان یک سندرم طبقهبندی میشود زیرا با وجود علائم خاص تعریف میشود، نه به عنوان یک بیماری همگن. برخی از شایعترین علائم این سندرم عبارتاند از ناراحتی و نفخ شکم، اسهال، یبوست، بیاختیاری، اتساع و ناتوانی در تحمل برخی غذاها.
اگر هر یک از این علائم را به طور منظم تجربه میکنید، مهم است که با پزشک خود در این مورد صحبت کنید و یک قرار ملاقات با متخصص گوارش تعیین کنید. این سندرم معمولاً به یکی از سه روش ظاهر میشود: سندرم رودهی تحریکپذیر همراه با یبوست، همراه با اسهال، یا با یبوست و اسهال متناوب. هیچ راه واحدی برای مدیریت سندرم رودهی تحریکپذیر وجود ندارد، بنابراین یک متخصص گوارش یک برنامهی درمانی فردی را بر اساس علائم خاص شما توصیه میکند.
مداخلهی پزشکی در درمان سندرم رودهی تحریکپذیر مهم است، اما رژیمهای غذایی خاص نیز تا حدود زیادی میتوانند به مدیریت این اختلال گوارشی کمک کنند. در واقع، حدود ۷۰ درصد از افراد مبتلا به سندرم رودهی تحریکپذیر متوجه میشوند که غذاهای خاص علائم آنها را بدتر میکند.
رژیم غذایی و مدیریت سبک زندگی میتواند به عنوان درمانی برای سندرم رودهی تحریکپذیر استفاده شود. هنگامی که به دنبال درمان علائم سندرم رودهی تحریکپذیر هستید، استفاده از رویکرد مرحلهای بسیار مفید است. ممکن است مدیریت این سندرم به سادگی تغذیهی سالم و تغییر فاکتورهای سبک زندگی باشد، یا ممکن است روشهای کمی سختتر و خاصتر برای مدیریت علائمی مانند رژیم غذایی فودمپ (FODMAP) وجود داشته باشد.
قبل از ایجاد هرگونه تغییر در رژیم غذایی، به مدت یک هفته یک دفترچهی یادداشت بردارید و غذاهایی که میخورید به همراه علائم گوارشی آنها را ثبت کنید. این کار میتواند راهی مفید برای شناسایی غذاهایی باشد که ممکن است باعث ایجاد واکنش در بدن شما میشوند. تمام غذاها و نوشیدنیهای مصرف شده در مدت یک هفته را یادداشت کنید و علائم تجربه شده را در مقابل آنها یادداشت کنید. سعی کنید مقدار تقریبی غذا و زمان روز را نیز ثبت کنید. علائم ممکن است همیشه ناشی از آنچه میخورید نباشد، بنابراین عوامل دیگری را که ممکن است دخیل باشند در نظر بگیرید.
۱. رژیم غذایی با «فودمپ» کم
فودمپها (FODMAP) کربوهیدراتهایی هستند که هضم آنها برای رودهها مشکل است. این کربوهیدراتها آب بیشتری را با خود به روده میکشند و سطح گاز ایجاد شده را افزایش میدهند و خوردن آنها منجر به نفخ، دل درد و اسهال میشود. فودمپ به زبان انگلیسی مخفف عبارت «الیگوساکاریدهای قابل تخمیر، دی ساکاریدها، مونوساکاریدها و پلی الها» است.
کم کردن یا محدود کردن موقت مصرف غذاهای دارای فودمپ بالا برای ۲ تا ۶ هفته میتواند علائم سندرم رودهی تحریکپذیر شما را بهبود بخشد. سپس، به تدریج غذاها را مجدداً به دستگاه گوارش خود معرفی میکنید تا کشف کنید که کدام یک باعث ایجاد مشکل میشود. رژیم غذایی با فودمپ کم نوعی رژیم غذایی حذفی است. یک بررسی تحقیقاتی در سال ۲۰۱۷ نشان داد که افرادی که از رژیم غذایی کم فودمپ استفاده میکردند نسبت به سایرین که رژیم غذایی معمولی داشتند، درد و نفخ کمتری داشتند.
توجه به این نکته مهم است که همه کربوهیدراتها فودمپ نیستند. برای بهترین نتیجه، باید انواع خاصی از غذاها را حذف کنید. فودمپ در واقع بخشی از میوهها، سبزیجات و غلات است که توسط بدن شما هضم نمیشود. رژیم غذایی کم فودمپ این غذاها را محدود میکند. در نتیجه، مقدار مواد هضم نشده که از روده بزرگ شما عبور میکند محدود میشود و حجم مدفوع کاهش مییابد.
یک رژیم غذایی کم فودمپ ممکن است برای اختلالات مختلفی توصیه شود. گاهی اوقات به آن رژیم غذایی کم فیبر یا رژیم غذایی با فیبر محدود هم میگویند.
هدف رژیم غذایی با فودمپ کم
پزشک شما ممکن است رژیم غذایی کم فودمپ را تجویز کند اگر:
- به دلیل تومور یا بیماری التهابی، روده باریک شده است.
- شما جراحی روده انجام دادهاید.
- شما در حال درمان هستید، مانند اشعه درمانی، که به دستگاه گوارش شما آسیب میرساند یا آن را تحریک میکند.
در این روش همانطور که سیستم گوارش شما به حالت عادی باز میگردد، معمولاً میتوانید به آرامی فیبر بیشتری را به رژیم غذایی خود اضافه کنید.
جزئیات رژیم غذایی با فودمپ کم
رژیم غذایی با فودمپ کم یا رژیم کم فیبر، انواع سبزیجات، میوهها و غلاتی را که میتوانید مصرف کنید محدود میکند. گاهی اوقات، پزشک شما ممکن است از شما بخواهد که مقدار شیر و محصولات شیر را در رژیم غذایی خود محدود کنید. شیر حاوی فیبر نیست، اما ممکن است باعث ناراحتی یا اسهال شود، به خصوص اگر عدم تحمل لاکتوز دارید.
توانایی هضم غذا از فردی به فرد دیگر متفاوت است. بسته به شرایط و تحمل شما، پزشک ممکن است رژیمی را توصیه کند که کم و بیش محدود باشد. اگر رژیم غذایی کم فیبر دارید، حتماً برچسب مواد غذایی را بخوانید. غذاهایی که ممکن است انتظار نداشته باشید، مانند ماست، بستنی، غلات و حتی نوشیدنیها، میتوانند فیبر زیادی داشته باشند. به دنبال غذاهایی باشید که در یک وعده بیش از ۱-۲ گرم فیبر ندارند. از این غذاها و محصولات تهیه شده با این خوراکیها اجتناب کنید:
- آجیل، دانهها، میوههای خشک و نارگیل
- غلات کامل، ذرت بوداده، جوانه گندم و سبوس
- برنج قهوهای، برنج وحشی، بلغور جو دوسر، گرانولا، گندم خرد شده، کینوا، بلغور و جو
- لوبیا خشک، لوبیا پخته، لوبیا لیما، نخود و عدس
- کره بادام زمینی غلیظ
- میوهها و سبزیجات
این غذاها را انتخاب کنید:
- گوشت نرم، ماهی و مرغ، ژامبون، بیکن، صدف، و گوشت استیکی
- تخممرغ، توفو و کره بادام زمینی خامهای
- محصولات لبنی در صورت تحمل
- برنج سفید و ماکارونی
- محصولات پخته شده با آرد گندم یا چاودار تصفیه شده، مانند نان، بیسکویت، پنکیک، وافل، نان شیرینی، نمک و کراکر
- غلات سرد و گرم که کمتر از ۲ گرم فیبر غذایی در یک وعده دارند، مانند غلات تهیه شده از برنج
- سیبزمینی، هویج و لوبیا سبز کنسرو شده یا خوب پخته شده
- سس گوجه فرنگی ساده
- آب سبزیجات و میوه
- موز، خربزه، سس سیب و کنسرو هلو (بدون پوست)
- کره، مارگارین، روغن و سس سالاد بدون دانه
یک منوی معمولی ممکن است به شکل زیر باشد:
1. صبحانه
- کورن فلکس با شیر
- نان تست سفید، کره بادامزمینی خامهای، ژله
- آب میوه
- قهوه
2. میانوعدهی صبح
- ماست بدون سبزیجات یا ذرت افزوده
- آب یا نوشیدنی دیگر
- غذای ظهر
- ساندویچ بوقلمون روی نان سفید با سس مایونز
- سوپ گوجه
- کنسرو هلو
- شیر یا نوشیدنیهای دیگر
3. عصرانه
- برش های پنیر
- کراکر نمکی
- آب یا نوشیدنی دیگر
4. شام
- گوشت راستهی پخته شده
- پورهی سیبزمینی با کره
- هویج پخته شده
- سس سیب
- شیر یا نوشیدنیهای دیگر
همهی غذاها را طوری آماده کنید که لطیف شوند. روشهای پخت مناسب عبارتاند از: دم کردن، آب پز کردن، خورش، بخارپز و پخت یا ماکروویو در یک ظرف سرپوشیده. به خاطر داشته باشید که ممکن است در حین پیروی از یک رژیم غذایی کم فیبر، حرکات روده و مدفوع کمتری داشته باشید. برای جلوگیری از یبوست، ممکن است نیاز به نوشیدن مایعات اضافی داشته باشید. مقدار زیادی آب بنوشید مگر اینکه پزشک به شما دستور دیگری بدهد.
نتایج
یک رژیم غذایی با فودمپ کم حرکات روده شما را محدود میکند و به کاهش اسهال یا سایر علائم بیماریهای شکمی مانند درد شکم کمک میکند. هنگامی که سیستم گوارش شما به حالت عادی بازگشت، میتوانید به آرامی فیبر را دوباره وارد رژیم غذایی خود کنید.
خطرات
از آنجایی که رژیم غذایی کم فیبر چیزی را که میتوانید بخورید محدود میکند، تأمین نیازهای غذایی شما ممکن است دشوار باشد. شما باید از رژیم غذایی کم فیبر فقط تا زمانی که پزشکتان تجویز کرده است استفاده کنید. اگر باید این رژیم را برای مدت طولانیتری ادامه دهید، با یک متخصص تغذیه مشورت کنید تا مطمئن شوید که نیازهای غذایی شما برآورده میشود.
۲. رژیم غذایی حذفی
رژیم غذایی حذفی یک برنامهی غذایی است که یک غذا یا گروهی از غذاها را حذف میکند که تصور میشود باعث ایجاد یک واکنش غذایی نامطلوب میشود. از غذاهای حذف شده اغلب به عنوان گروه «عدم تحمل غذایی» یاد میشود. با حذف برخی غذاها برای مدتی و سپس معرفی مجدد آنها در یک دورهی چالشی، میتوانید یاد بگیرید که کدام غذاها باعث ایجاد علائم یا بدتر شدن آنها میشوند.
ما اغلب تصور میکنیم که واکنشها به غذا یک واکنش آلرژیک سریع است، مانند زمانی که یک فرد به خوردن بادامزمینی واکنش آنافیلاکتیک دارد و گلویش متورم میشود. با این حال، راههای دیگری نیز وجود دارد که بدن ما میتواند به غذاها واکنش نشان دهد که ممکن است خیلی فوری نباشند، و ممکن است با پاسخ سیستم ایمنی مرتبط باشند یا نباشند.
عدم تحمل غذایی ممکن است توسط ترکیبات طبیعی مختلف موجود در غذاها (قندها یا پروتئینهای طبیعی) یا افزودنیهای رایج غذایی (مانند رنگهای طبیعی و مصنوعی، نگهدارندهها، آنتیاکسیدانها و تقویت کنندههای طعم) ایجاد شود که میتواند از طریق مکانیسمهای مختلف در بدن واکنشهایی ایجاد کند.
در حال حاضر در مورد مکانیسمهای خاصی که در واکنشهای مختلف به غذاها دخیل هستند، اختلاف نظر وجود دارد و بسیاری از آزمایشها برای شناسایی مقصر (های) مشکوک میتوانند غیرقابل اعتماد باشند. تجربه بالینی نشان داده است که رژیم غذایی حذفی یکی از بهترین ابزارها برای شناسایی مقصران غذایی است و بسیار ایمن است، زیرا در این رژیم غذاهای متنوعی مصرف میشوند که تمام مواد مغذی ضروری را تأمین میکنند.
در حقیقت گاهی اوقات، غذاهایی که دوست دارید، آنها شما را دوست ندارند. وقتی بدن شما به غذاهای مورد علاقه شما با علائمی مانند نفخ و اسهال پاسخ میدهد، ممکن است از برخی از انتخابهای غذایی خود پشیمان شوید. اما ریشهی مشکلات شما کدام غذاهاست؟ همیشه فهمیدن آن آسان نیست. اما رژیم غذایی حذفی ممکن است به شما در شناسایی غذاهای مضر کمک کند.
چرا یک رژیم غذایی حذفی را انتخاب کنیم؟
تخمین زده میشود که ۲۰ درصد از جمعیت جهان دچار عدم تحمل یا حساسیت غذایی هستند، اما تشخیص آنها آسان نیست. اگر بهطور مکرر مشکلات شکمی را تجربه میکنید، متخصص مراقبتهای بهداشتی شما احتمالاً یک رژیم غذایی حذفی را برای مشخص کردن علت علائم شما توصیه میکند. رژیمهای حذفی استاندارد طلایی برای تشخیص این است که کدام غذا با شما سازگار نیست.
فواید رژیم غذایی حذفی
در طول یک رژیم غذایی حذفی، شما خوردن یک یا چند غذای مشکلساز احتمالی را برای چند هفته متوقف میکنید. به عنوان بخشی از این فرآیند، شما یک دفترچهی غذایی برای ثبت آنچه میخورید و تأثیر آن بر شما ایجاد میکنید. هنگامی که مصرف غذایی را که به آن حساس هستید متوقف کنید، التهاب روده و سیستم ایمنی شما آرام میشود و هرگونه واکنش التهابی را که آن غذاهای محرک ایجاد کردهاند، ترمیم میکند.
سپس، همانطور که به آرامی آن غذاها را دوباره به رژیم غذایی خود وارد میکنید، احساس خود را در هنگام بازگشت پیگیری میکنید. امید این است که ارائه دهندهی مراقبتهای بهداشتی شما بتواند الگوهایی را شناسایی کند که علت و معلول را نشان میدهد.
آلرژی غذایی در مقابل عدم تحمل غذایی
مهم است بدانید که آلرژیهای غذایی مانند عدم تحمل یا حساسیتهای غذایی نیستند. دلایل غذایی بسیاری برای مسائل سلامتی افراد وجود دارد، و بسیاری از آنها از این سه عامل نشأت میگیرند.
- آلرژی غذایی؛ این واکنش بالقوه تهدید کنندهی زندگی زمانی اتفاق میافتد که بدن شما نسبت به پروتئینهای موجود در غذاهای خاص بیش از حد واکنش نشان میدهد. واکنشهای آلرژیک می تواند شامل تحریک پوست، کهیر، بثورات، خارش، تورم و آنافیلاکسی باشد.
- عدم تحمل غذایی؛ وقتی بدن شما نمیتواند غذا یا ماده خاصی را به درستی تجزیه کند، ممکن است مشکلات گوارشی مانند اسهال، گاز و نفخ را تجربه کنید. برخی از عدم تحملها میتوانند علائمی شبیه سرماخوردگی ایجاد کنند.
- حساسیت غذایی؛ گاهی اوقات حساسیتها به دلیل عدم تحمل باکتریهای موجود در دستگاه گوارش شما (روده) است. علائم میتواند شامل مشکلات گوارشی، خستگی، درد مفاصل یا عضلانی، سردرد و مه مغزی باشد.
غذاهای رایجی که باعث مشکلات گوارشی میشوند
هشت نوع غذا حدود ۹۰ درصد از همه آلرژیهای غذایی را تشکیل می دهند و همین غذاها اغلب منشأ عدم تحمل غذایی در افرادی هستند که به آنها حساسیت ندارند اما هنوز هم دچار واکنش میشوند.
- تخممرغ
- ماهی
- شیر
- بادامزمینی
- صدف
- سویا
- آجیل درختی، مانند گردو، بادام و گردو
- گندم
سایر غذاها و مواد تشکیل دهنده نیز میتوانند مشکلاتی ایجاد کنند. برخی دیگر از عدم تحملها و حساسیتها عبارتاند از:
- الکل
- ذرت
- هیستامینها، مواد شیمیایی طبیعی در غذاهایی مانند پنیر، آناناس، موز، آووکادو و شکلات
- گلوتن، غذای پروتئینی در گندم، چاودار و جو
- ماهی و صدف
- فروکتوز، قند موجود در میوهها و برخی سبزیجات
- لاکتوز، قند موجود در شیر و محصولات لبنی
- غذاها و ادویههای حاوی ترکیبات شیمیایی به نام آلکالوئیدها
- برخی از افزودنیهای غذایی، مانند مونوسدیم گلوتامات (MSG)
- سولفیتها، ترکیبات موجود در مالشعیر که به برخی غذاها نیز اضافه میشوند.
نحوهی شروع یک رژیم غذایی حذفی
رژیم غذایی حذف واقعاً بر حساسیتها و عدم تحملهای غذایی تأثیر میگذارد و رایجترین غذاهای محرکی را که در افراد میبینیم حذف میکند. مراحل این رژیم به شرح زیر است.
- با پزشک خود مشورت کنید
مهمترین چیزی که قبل از شروع یک رژیم غذایی حذفی باید بدانید این است که فقط با راهنمایی یک متخصص پزشکی باید آن را انجام دهید. ممکن است یک مشکل پزشکی جدی داشته باشید: انجام آن به تنهایی میتواند باعث شود که مشکلات زمینهای مانند بیماری سلیاک و بیماری التهابی روده را بدون درمان ادامه دهید. بدون مراقبت مناسب، ممکن است با تغییر رژیم غذایی خود، درمان را به تعویق بیندازید یا علائم را پنهان کنید.
ممکن است در نهایت کمبود مواد مغذی کلیدی داشته باشید: اگر فرد مناسبی به شما کمک نمیکند، ممکن است با انبوهی از مشکلات پزشکی دیگر مواجه شوید، زیرا رژیم غذایی شما ممکن است دچار کمبود برخی از مواد غذایی مورد نیاز برای بدن باشد.
- محرکهای احتمالی را از رژیم غذایی خود حذف کنید
این دلیل دیگری برای کار با یک پزشک متخصص است: شما نیازی به حذف تکتک مواد غذایی محرک احتمالی ندارید. بر اساس علائم شما، یک پزشک یا متخصص تغذیه میتواند تعیین کند که کدام غذاها احتمالاً غذاهای محرک شما هستند، و یک برنامه رژیم غذایی با حذفیات مناسب را ایجاد کند که به گونهای طراحی شده باشد که با کمترین میزان سختی برای شما نتیجه بگیرد. بر اساس علائم، سابقه سلامتی و هر تشخیص پزشکی دیگری که ممکن است داشته باشید، پزشک شما تعیین میکند که کدام غذاهای کلیدی را باید حذف کنید.
- رژیم غذایی تجویز شده را به مدت یک تا دو ماه رعایت کنید
زمان میبرد تا رژیم حذفی شما نتیجه دهد. شما تمام این غذاها را برای همیشه از رژیم غذایی خود حذف نمیکنید، اما باید آنها را برای مدت زمان کافی حذف کنید تا به بدنتان اجازه دهید پاسخ دهد. به طور کلی، ایده این است که شما مجموعه خاصی از غذاها را برای یک دوره زمانی، مثلاً چهار تا هشت هفته، حذف کنید.
- یک دفترچهی غذایی داشته باشید
این فقط برای پیگیری غذایی که میخورید نیست. همچنین برای پیگیری علائمی که تجربه میکنید، حالاتی که احساس میکنید، رنگ غذاهایی که میخورید و هر چیز دیگری که مرتبط به نظر میرسد، میباشد. میتوانید بنویسید با رنگ غذاهایی که میخورید، چقدر خوب میخوابید، چگونه استرس خود را مدیریت میکنید و مواردی از این دست. گاهی اوقات، استرس و اضطراب میتواند مشکلات غذایی را بدتر کند (و آرامش میتواند آنها را بهتر کند)، بنابراین ممکن است بخواهید در هر روز کاری که انجام میدهید و احساستان را یادداشت کنید.
- یکییکی، هر غذا را دوباره به آن اضافه کنید
پس از یک دورهی زمانی تعیینشده، پزشک شما با شما کار میکند تا به آرامی و بهطور علمی هر غذا را یکییکی دوباره به آن اضافه کنید تا ببیند آیا علائمی از آن غذا دارید یا خیر. به این ترتیب میتوانیم غذاهای محرک شما را شناسایی کنیم و اینکه آیا این روند بهبودی مؤثر بوده است یا خیر. پس از هفتهها بدون غذاهای مورد علاقهتان، ممکن است مشتاق باشید برخی از آنها را دوباره به رژیم غذایی خود اضافه کنید. اما رژیم حذفی نیاز به معرفی مجدد آهسته و پیوسته دارد. اگر به اندازهی کافی معرفی مجدد خود را آهسته انجام ندهید، نمیتوانید بفهمید که آن غذاهای محرک چیست. حذف آسان نیست، و شما نمیخواهید این کار را تکرار کنید، فقط به این دلیل که خود را هماهنگ نکردهاید.
۳. رژیم غذایی با فیبر بالا
سندرم رودهی تحریکپذیر یکی از شایعترین اختلالات دستگاه گوارش تحتانی است. علائم این سندرم میتواند بسیار متنوع باشد. آنها میتوانند ترکیبی از چندین علامت مانند یبوست، اسهال، ناراحتی شکمی، نفخ و گاز باشند. حملهی سندرم رودهی تحریکپذیر میتواند توسط تنش عاطفی و اضطراب، عادات غذایی ضعیف و برخی داروها ایجاد شود. اکنون مشخص شده است که عفونت در روده میتواند منجر به علائم طولانی مدت سندرم رودهی تحریکپذیر شود.
افزایش مقادیر فیبر در رژیم غذایی میتواند با تولید مدفوع نرم و حجیم به تسکین علائم سندرم رودهی تحریکپذیر کمک کند. این کار به عادی سازی زمان لازم برای عبور مدفوع از روده بزرگ کمک میکند. تحقیقات پزشکی اخیر با تکنیکهای جدیدتر، یافتههای شگفت انگیز و چشمگیری را برای بیماران مبتلا به سندرم رودهی تحریکپذیر نمایان کرده است. به طور خاص، یک جابهجایی بسیار قابل توجه و غیرعادی از از باکتریهایی که فواید سلامتی را ارائه میکنند به باکتریهای بدی که واقعاً در روده نمیخواهیم باشند، وجود دارد.
نام فنی این گروه بد باکتری فیرمیکیوتز (Firmicutes) نام دارد. همراه با این مجموعه باکتریایی غیرطبیعی، یک التهاب با درجهی پایین در دیوارهی روده وجود دارد که ممکن است به علائم کمک کند. هدف برای بیماران مبتلا به سندرم رودهی تحریکپذیر باید افزایش تدریجی فیبرهای غذایی محلول در رژیم غذایی باشد تا رشد باکتریهای خوب را تقویت کرده و باکتریهای بد را همراه با التهاب ناشی از آن سرکوب کند.
بیماران مبتلا به سندرم رودهی تحریکپذیر باید مراقب مقدار فیبر محلول مصرفی خود باشند. دلیل این امر این است که در حالی که باکتریهای خوب روده بزرگ روی این فیبرها رشد میکنند و فوایدی برای سلامتی ایجاد میکنند، سایر باکتریهای سازنده گاز ممکن است گاز بیش از حد اما بیضرر و متعاقب آن نفخ ایجاد کنند. بنابراین، فیبرهای گیاهی محلول یا یک مکمل غذایی پری بیوتیک باید در دوزهای اولیه کوچک مصرف شود و سپس به تدریج تا حد تحمل افزایش یابد. به بیان ساده در این روش فیبر به مدفوع شما حجم میدهد و آن را نرمتر میکند که به حرکت آن کمک میکند.
فیبر چیست؟
فیبرها عموماً به سه دستهی اصلی تقسیم میشوند:
1. فیبر نامحلول
این فیبر در آب حل نمیشود و توسط باکتریهای ساکن روده بزرگ تخمیر نمیشود. بلکه آب را حفظ میکند و با این کار به ترویج فعالیت روده بزرگ، حجیمتر و منظمتر دفع مدفوع کمک میکند. این، به نوبهی خود، ممکن است در پیشگیری از اختلالاتی مانند دیورتیکولوز و هموروئید، و در از بین بردن برخی سموم و مواد سرطانزا مهم باشد. منابع فیبر نامحلول عبارتاند از:
- غلات کامل گندم و سایر غلات کامل
- سبوس ذرت، از جمله ذرت بوداده، بدون طعم و شیرین
- آجیل و دانهها
- سیبزمینی و پوست اکثر میوههای درختانی مانند سیب، موز و آووکادو
- بسیاری از سبزیجات سبز مانند لوبیا سبز، کدوسبز، کرفس و گلکلم
- برخی از گیاهان میوه مانند گوجهفرنگی و کیوی
2. فیبر محلول
این فیبرها تخمیر میشوند یا توسط باکتریهای روده بزرگ به عنوان منبع غذایی استفاده میشوند. هنگامی که باکتریهای خوب روی این فیبرها رشد میکنند و تکثیر میشوند، مزایای سلامتی زیادی هم در روده بزرگ و هم در بدن ایجاد میشود. فیبر محلول تا حدودی در بیشتر غذاهای گیاهی خوراکی وجود دارد، اما آنهایی که بیشترین فیبر محلول دارند عبارتاند از:
- حبوبات مانند نخود و بیشتر لوبیاها، از جمله سویا
- جو، چاودار و جو
- بسیاری از میوهها مانند انواع توتها، آلو، سیب، موز و گلابی
- برخی سبزیجات مانند بروکلی و هویج
- اکثر سبزیجات ریشهدار
- محصولات مکمل پوسته پسیلیوم
3. فیبر محلول پریبیوتیک
اینها فیبرهای گیاهی محلول نسبتاً تازه کشف شده هستند. نام فنی این فیبر اینولین یا فروکتان است. هنگامی که این فیبرهای محلول توسط باکتریهای خوب روده بزرگ تخمیر میشوند، برخی از مزایای سلامتی قابل توجه بیشتری رخ میدهد. این فیبرهای پری بیوتیک محلول در مقادیر قابل توجهی در موارد زیر وجود دارد:
- مارچوبه
- یامس
- پیازها
- سیر
- موز
- تره فرنگی
- آگاو
- کاسنی و سایر سبزیجات ریشه دار مانند کنگر فرنگی
- گندم، چاودار و جو (مقدار کمتر)
بسیاری از غذاها حاوی هر دو نوع فیبر هستند.
فراتر از حلالیت، تحقیقات نشان میدهد که الیافی که به راحتی در بدن تخمیر میشوند منجر به تولید گاز بیشتر میشود که یکی از علائم سندرم رودهی تحریکپذیر است. برخی از مطالعات نشان میدهد که مکملهای فیبر پسیلیوم، که فیبر محلول با نرخ تخمیر پایین هستند، به ویژه برای علائم سندرم رودهی تحریکپذیر مؤثر هستند. تحقیقات بیشتری در مورد مصرف فیبر برای سندرم رودهی تحریکپذیر مورد نیاز است.
غذاهای غنی از فیبر مغذی هستند و به جلوگیری از یبوست کمک میکنند. با این حال، اگر با خوردن فیبر بیشتر دچار نفخ یا گاز معدهی شدید، سعی کنید میزان مصرف خود را به تدریج بین ۲ تا ۳ گرم در روز افزایش دهید.
کدام فیبرها و کدام غذاها بهترین گزینه هستند؟
همانطور که اشاره شد، فیبر سالم فقط در گیاهان یافت میشود. سه دسته اصلی غلات کامل، میوهها و سبزیجات هستند.
- غلات کامل
گندم، جو، برنج وحشی یا قهوهای، آمارانت، گندم سیاه، بلغور، ذرت، ارزن، کینوا، چاودار، سورگوم، تف و تریتیکال. تا حد زیادی، گندم، جو و برنج قهوهای یا وحشی رایجترین هستند. همیشه محصولات غلات کامل بخرید. نان سفید، محصولات پخته شده و رولها تقریباً همیشه از آرد گندم تهیه میشوند. آرد گندم سفید است زیرا بیشتر فیبر، ویتامینها و سایر مواد مغذی حذف شده است. سعی کنید غلات غنی شده نخرید.
این بدان معناست که آرد سفید ساده دارای ویتامینهایی است که توسط سازنده به آن اضافه شده است. کلمهی غنی شده همیشه به معنای محصول خوب و سالم نیست. برعکس، غنی شده به این معنی است که بیشتر فیبر حذف شده و چند ویتامین به آن اضافه شده است.
- میوهها
میوهها از درختانی مانند سیب و گلابی یا از بوتهها یا تاکها به دست میآیند. شما باید میوههای متنوعی را ترجیحاً با هر وعدهی غذایی مصرف کنید. در بسیاری از موارد، پوست میوهای مانند سیب حاوی مقدار زیادی فیبر نامحلول است در حالی که پالپ حاوی بیشتر فیبر محلول است. تا حد امکان، میوههای ارگانیک بخرید، زیرا آفتکشهای کمی دارند یا اصلاً آفتکش ندارند. همیشه میوهها را بشویید.
- سبزیجات
سبزیجات متنوعی بخورید. آنها باید یک پایهی اصلی برای ناهار و شام باشند. سبزیجات منجمد به اندازهی سبزیجات تازه دارای مواد مغذی و فیبر هستند. مانند میوه، سعی کنید برای کاهش مصرف باقیمانده آفتکش، ارگانیک بخرید. سبزیجات تازه را به خوبی بشویید.
سبزیجات چلیپایی مانند کلم بروکلی، کلم بروکسل و گل کلم حاوی مواد شیمیایی خاصی مانند سولفورافان هستند. این ماده خاصیت ضدسرطانی بسیار قوی دارد و باید مرتب مصرف شود.
- حبوبات، لوبیا، نخود و سویا
این سبزیجات دارای مقدار زیادی فیبر محلول هستند و باید بخشی از مصرف سبزیجات متنوع باشند. به خصوص لوبیا حاوی نوع خاصی از فیبر است که ممکن است منجر به گازهای بیضرر یا نفخ شود.
- آجیل و دانهها
اینها منابع غنی فیبر هستند و جایگزین خوبی برای شیرینیهایی مانند آبنبات و شیرینیهای پخته شده هستند. در حالی که آجیل و دانهها سرشار از فیبر هستند، حاوی چربی گیاهی نیز هستند و بنابراین میتوانند کالری اضافه کنند.
نکاتی برای افزایش فیبر در رژیم غذایی:
- فیبر را به آرامی به رژیم غذایی خود اضافه کنید. فیبر زیاد به یکباره ممکن است باعث گرفتگی، نفخ و یبوست شود.
- هنگام افزودن فیبر به رژیم غذایی خود، حتماً مایعات کافی بنوشید (حداقل ۶۴ اونس یا ۸ فنجان در روز) برای جلوگیری از یبوست.
- محصولاتی را انتخاب کنید که دارای غلات کامل به عنوان اولین ماده باشند، نه آرد غنی شده. آرد گندم کامل یک غلات کامل است – آرد گندم اینطور نیست.
- نان غلات کامل را با ۲-۴ گرم فیبر غذایی در هر برش انتخاب کنید.
- غلات را با حداقل ۵ گرم فیبر غذایی در هر وعده انتخاب کنید.
- میوهها و سبزیجات خام را به جای آب میوه انتخاب کنید و پوست آن را بخورید.
- گزینههای فیبر جایگزین مانند گندم سیاه کامل، کینوآ، بلغور، جوانه گندم، دانه چیا، دانه شاهدانه، ماکارونی عدس و پاستا را امتحان کنید.
- پاپ کورن یک غلات کامل است. برای انتخاب میان وعده سالمتر، آن را با چربی کم و بدون کره سرو کنید.
- سبوس را در سوپها، غلات، محصولات پخته شده، سس اسپاگتی، گوشت چرخ کرده و کاسرول بپاشید. سبوس نیز به خوبی با آب پرتقال مخلوط میشود.
- از نخود، لوبیا و حبوبات خشک شده در غذاهای اصلی، سالاد یا مخلفات مانند برنج یا پاستا استفاده کنید.
- میوههای خشک را به ماست، غلات، برنج و کلوچه اضافه کنید.
- برنج قهوهای و پاستا غلات کامل را امتحان کنید.
مکملهای فیبری
اگر قادر به دریافت فیبر کافی از رژیم غذایی خود نباشید، مکملهای فیبر ممکن است یک گزینه باشد. مکملهای فیبر را میتوان برای عادیسازی یبوست و اسهال استفاده کرد. قبل از شروع هر نوع مکملی با پزشک خود مشورت کنید. همراه با مکمل خود حداقل ۸ اونس مایعات بنوشید. مصرف برخی مکملهای فیبر بدون مایعات کافی ممکن است باعث تورم فیبر و خفگی و یبوست شود.
۴. رژیم غذایی کمفیبر
فیبر غذایی جزء غیرقابلهضم غذاهای گیاهی است. یک رژیم غذایی کمفیبر یا رژیم کم باقیمانده، مقدار فیبر مصرفی شما را با محدود کردن غذاهای پرفیبر محدود میکند. فیبر برای سلامتی شما مفید است، اما ممکن است گاهی اوقات پردازش آن برای دستگاه گوارش شما دشوار باشد. به همین دلیل، پزشک ممکن است رژیم غذایی کمفیبر را برای درمان شعلهور شدن مشکلات سیستم گوارشی، از جمله:
- سندرم رودهی تحریکپذیر (IBS)
- دیورتیکولیت
- بیماری کرون
- کولیت زخمی
پزشکان همچنین ممکن است رژیم غذایی کمفیبر را برای درمان اسهال و گرفتگی عضلات توصیه کنند. ممکن است لازم باشد قبل از انجام کولونوسکوپی، بعد از انواع جراحی یا در طول درمانهای خاص سرطان، از این رژیم غذایی پیروی کنید. هدف این است که به سیستم گوارش خود استراحت دهید. یک رژیم غذایی کمفیبر باید:
- میزان حرکت غذای هضم نشده در روده را کاهش دهید.
- میزان کار دستگاه گوارش را آسان کنید.
- میزان تولید مدفوع را کاهش دهید.
- درد شکم، اسهال و سایر علائم را کاهش دهید.
رژیم غذایی کمفیبر مقدار مواد مغذی دریافتی را محدود نمیکند و برای کاهش وزن در نظر گرفته نشده است. بدون راهنمایی مناسب، رژیم غذایی میتواند عوارض جانبی ناخواستهای ایجاد کند و علائم را در دراز مدت بدتر کند. افراد فقط باید تحت نظر یک متخصص مراقبتهای بهداشتی از رژیم غذایی کمفیبر پیروی کنند.
در رژیم غذایی کمفیبر چه چیزی میتوانید بخورید؟
به طور معمول، یک رژیم غذایی کمفیبر مصرف فیبر را به حدود ۱۰ گرم در روز برای مردان و زنان محدود میکند. همچنین سایر غذاهایی که ممکن است فعالیت روده را تحریک کنند را کاهش میدهد.
غذاهایی که رژیم غذایی کمفیبر را تشکیل میدهند بهترین گزینه برای سلامتی طولانی مدت نیستند. به عنوان مثال، نان سبوسدار نسبت به نان سفید دارای مواد مغذی و فواید سلامتی بیشتری است، اما غلات سبوسدار سرشار از فیبر هستند، بنابراین افرادی که از این رژیم غذایی استفاده میکنند باید نان سفید را به جای آن انتخاب کنند.
پزشک به شما توصیه میکند که فقط برای مدت کوتاهی از رژیم غذایی کمفیبر پیروی کنید، تا زمانی که رودهی شما بهبود یابد، اسهال برطرف شود یا بدن شما پس از جراحی بهبود یابد.
غذاهای کمفیبر
- نان سفید، ماکارونی و برنج سفید
- غذاهای تهیه شده با آرد سفید تصفیه شده، مانند پنکیک و نان شیرینی
- غلات کم فیبر، گرم یا سرد
- سبزیجات کنسرو شده
- سبزیجات تازه، به مقدار کم، اگر خوب پخته شده باشند.
- سیبزمینی بدون پوست
- تخممرغ
- محصولات لبنی، اگر بدن شما بتواند آنها را به خوبی پردازش کند.
- منابع پروتئینی حساس مانند تخممرغ، توفو، مرغ و ماهی
- کره بادامزمینی خامهای
- چربیها، از جمله روغن زیتون، سس مایونز، و کره
میوههای کمفیبر
- آبمیوههای بدون پالپ
- میوهی کنسرو شده
- طالبی
- خربزه عسلک
- هندوانه
- شلیل
- پاپایا
- هلو
- آلو
سبزیجات کمفیبر
- سبزیجات خوب پخته یا کنسرو شده بدون دانه یا پوست
- هویج
- چغندر
- مارچوبه
- سیبزمینی سفید بدون پوست
- لوبیا رشتهای
- کاهو، اگر بدن شما میتواند آن را تحمل کند.
- سس گوجهفرنگی
- کدو بلوط بدون دانه
- اسفناج پوره
- آب سبزیجات صافشده
- خیار بدون دانه یا پوست، کدو سبز، و کاهوی رنده شده برای خام خوردن خوب است.
از خوردن هر غذایی که میدانید هضم آن برای بدن شما مشکل است، خودداری کنید.
هنگامی که رژیم غذایی کمفیبر دارید، برخی غذاها، مانند غذاهای تند ممکن است روی سیستم گوارش شما تأثیر بیشتری بگذارند. همچنین ممکن است بخواهید در این مدت از مصرف چای، قهوه و الکل خودداری کنید.
غذاهایی که باید از آنها اجتناب کرد
- اکثر سبزیجات خام به جز کاهو و خیار
- برخی سبزیجات، حتی زمانی که پخته شدهاند: کلم بروکلی، گل کلم، کلم، شاتوت سوئیسی، کلم پیچ، و کلم بروکسل
- پیاز و سیر
- پوست سیب زمینی
- لوبیا، نخود و عدس
- آجیل و دانهها
- مقداری میوه خام و خشک
- نان، پاستا، یا غلات سبوسدار، از جمله بلغور جو دوسر، کتان، و ذرت بوداده
- برنج وحشی یا قهوهای
- هر چیز تند، سرخ شده یا سفت
- گوشت فرآوری شده یا سفت
نکاتی برای رژیم غذایی کمفیبر
- قبل و در طول رژیم کمفیبر، از پزشک خود در مورد غذاهایی که در مورد آنها مطمئن نیستید سؤال کنید. آنها میتوانند در مورد نوع برنامهای که برای سلامت کلی شما مفید است و نیازهای خاص شما را برآورده میکند، مشاوره ارائه دهند.
- همچنین ممکن است ملاقات با یک متخصص تغذیه برای دریافت برنامه غذایی خاص و راهنمایی در مورد رژیم غذایی کمفیبر مفید باشد.
- تغییر انواع غلاتی که میخورید نقطهی شروع خوبی برای حذف فیبر است. سعی کنید به جای آن، غذاهای غلات کامل را با محصولاتی که با آرد سفید یا تصفیه شده درست شدهاند، تغییر دهید.
- هنگامی که به خواربارفروشی میروید، برچسبها را بخوانید و سعی کنید از غذاهایی با بیش از ۲ گرم فیبر در هر وعده خودداری کنید.
- به بالا نگه داشتن مایعات مصرفی خود توجه کنید. این کار به شما کمک میکند در حین انجام این برنامه غذایی از بروز یبوست جلوگیری کنید.
- صبحانه؛ تخممرغ نیمپز، نان تست سفید کرهای و آب سبزیجات.
- ناهار؛ ساندویچ سالاد تن روی یک رول سفید بدون دانه با یک فنجان خربزه.
- شام؛ یک ماهی قزلآلا آب پز و کمی چاشنی شده با پورهی سیبزمینی.
چرا رژیم غذایی کمفیبر مفید است؟
رژیم غذایی کمفیبر میتواند به سیستم گوارش شما کمک کند. فیبر، در حالی که معمولاً فواید سلامتی دارد، تلاش بیشتری برای هضم نیاز دارد. اگر یکی از موارد زیر را دارید، ممکن است پزشک شما توصیه کند که این رژیم را برای مدت کوتاهی امتحان کنید:
- سندرم رودهی تحریکپذیر
- بیماری کرون
- کولیت زخمی
- دیورتیکولیت
- اسهال
- گرفتگی شکم
- یبوست
- تحریک یا آسیب در دستگاه گوارش
- باریک شدن روده ناشی از تومور
- بهبودی پس از جراحی دستگاه گوارش، از جمله کولوستومی و ایلئوستومی
- پرتودرمانی فعلی یا سایر درمانهایی که ممکن است بر دستگاه گوارش تأثیر بگذارد
چگونه دوباره خوردن فیبر را شروع کنیم؟
هنگامی که آماده شدید دوباره مصرف فیبر را شروع کنید، بهتر است این کار را به آرامی انجام دهید. این به جلوگیری از عوارض جانبی ناخوشایند کمک میکند. مصرف فیبر را به تدریج به میزان ۵ گرم در هفته افزایش دهید. برای انجام این کار، سعی کنید بخش کوچکی از یک غذای پرفیبر را در روز مصرف کنید. اگر غذا علائمی ایجاد نکرد، میتوانید آن را دوباره به رژیم غذایی خود اضافه کنید.
میزان فیبر مورد نیاز شما بر اساس سن و جنس شما است. طبق اعلام آکادمی تغذیه و رژیم غذایی آمریکا، افرادی که از یک رژیم غذایی ۲۰۰۰ کالری پیروی میکنند باید به مقادیر زیر فیبر دریافت کنند:
- ۳۸ گرم در روز برای مردان بالغ و ۳۰ گرم پس از ۵۰ سالگی
- ۲۵ گرم در روز برای زنان بالغ، و ۲۱ گرم بعد از ۵۰ سالگی
سالمترین راه برای دریافت فیبر، خوردن میوهها با پوست، سبزیجات، غلات کامل، لوبیا، آجیل و دانهها است.
۵. رژیم غذایی بدون گلوتن
گلوتن پروتئینی است که در محصولات غلات مانند نان و پاستا یافت میشود. این پروتئین میتواند به روده در افرادی که عدم تحمل گلوتن دارند آسیب برساند. برخی از افراد دارای حساسیت یا افرادی که عدم تحمل گلوتن دارند نیز سندرم رودهی تحریکپذیر را تجربه میکنند. در چنین مواردی، رژیم غذایی بدون گلوتن ممکن است علائم را کاهش دهد.
یک مطالعهی کوچک در سال ۲۰۱۶ شامل ۴۱ فرد مبتلا به سندرم رودهی تحریکپذیر نشان داد که پیروی از یک رژیم غذایی بدون گلوتن به مدت ۶ هفته علائم آنها را کاهش میدهد. کسانی که به مدت ۱۸ ماه از این رژیم غذایی پیروی کردند، علائمشان به طرز محسوسی کاهش یافت. جو، چاودار و گندم را از رژیم غذایی خود حذف کنید تا ببینید آیا مشکلات گوارشی بهبود مییابد یا خیر. چندین غذای حاوی این مواد عبارتاند از:
- نان
- غلات
- کراکر
- پاستا
- برخی از انواع سس
- سرکه مالت
- ماءالشعیر
اگر میخواهید به لذت بردن از نان و پاستا ادامه دهید، هنوز امیدی وجود دارد. میتوانید نسخههای بدون گلوتن محصولات مورد علاقه خود را در فروشگاههای مواد غذایی سالم و بسیاری از فروشگاههای مواد غذایی پیدا کنید. برای پیروی از یک رژیم غذایی بدون گلوتن، باید از گندم و برخی غلات دیگر اجتناب کنید و در عین حال جایگزینهایی را انتخاب کنید که مواد مغذی را برای یک رژیم غذایی سالم فراهم میکنند.
تعریف
رژیم غذایی بدون گلوتن یک برنامه غذایی است که غذاهای حاوی گلوتن را حذف میکند. گلوتن پروتئینی است که در گندم، جو، چاودار و تریتیکاله (تقابلی بین گندم و چاودار) یافت میشود.
هدف
رژیم غذایی بدون گلوتن برای مدیریت علائم و نشانههای بیماری سلیاک و سایر شرایط پزشکی مرتبط با گلوتن ضروری است. رژیم غذایی بدون گلوتن نیز در میان افرادی که بیماری مرتبط با گلوتن در آنها تشخیص داده نشده است، محبوب است. مزایای ادعا شده رژیم غذایی بهبود سلامت، کاهش وزن و افزایش انرژی است، اما تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.
جزئیات رژیم غذایی
پیروی از یک رژیم غذایی بدون گلوتن مستلزم توجه دقیق به انتخاب غذا، مواد موجود در غذاها و محتوای غذایی آنهاست.
غذاهای تازه مجاز
بسیاری از غذاهای طبیعی بدون گلوتن میتوانند بخشی از یک رژیم غذایی سالم باشند:
- میوهها و سبزیجات
- لوبیا، دانهها، حبوبات و مغزها به شکل طبیعی و فرآوری نشده خود
- تخم مرغ
- گوشتهای بدون چربی و فرآوری نشده، ماهی و مرغ
- اکثر محصولات لبنی کمچرب
غلات، نشاسته یا آردهایی که میتوانند بخشی از رژیم غذایی بدون گلوتن باشند عبارتاند از:
- آمارانت
- گندم سیاه
- ذرت؛ آرد ذرت، بلغور و پولنتا با برچسب فاقد گلوتن
- کتان
- آردهای بدون گلوتن؛ آرد برنج، سویا، ذرت، سیب زمینی و لوبیا
- هومینی (ذرت)
- ارزن
- کوینو
- برنج، از جمله برنج وحشی
- ذرت خوشهای
- سویا
- تاپیوکا (ریشه کاساوا)
غلات مجاز نیست.
از تمام غذاها و نوشیدنیهای حاوی موارد زیر اجتناب کنید:
- گندم
- جو
- چاودار
- تلاقی بین گندم و چاودار
در حالی که جو به طور طبیعی بدون گلوتن است، ممکن است در طول تولید با گندم، جو یا چاودار آلوده شود. جو دوسر و محصولات جو دو سر که برچسب فاقد گلوتن دارند، آلوده نشدهاند. با این حال، برخی از افراد مبتلا به بیماری سلیاک، نمیتوانند جو بدون گلوتن را تحمل کنند.
شرایط گندم را بدانید
انواع مختلفی از گندم وجود دارد که همه آنها حاوی گلوتن گندم هستند:
- دوروم
- اینکورن
- اِمر
- کاموت
- املا
آرد گندم بر اساس نحوهی آسیاب کردن گندم یا فرآوری آرد نامهای مختلفی دارد. همهی آردهای زیر گلوتن دارند:
- آرد غنی شده با ویتامینها و مواد معدنی اضافه شده است.
- گندم آسیاب شده که معمولاً در غلات گرم استفاده میشود.
- آرد گراهام، آرد کامل گندم
- آرد خود برآمده که به آن آرد فسفاته نیز میگویند.
- سمولینا، قسمتی از گندم آسیاب شده که در ماکارونی و کوسکوس استفاده میشود.
برچسبهای مواد غذایی بدون گلوتن
هنگام خرید غذاهای فرآوری شده، باید برچسبها را بخوانید تا مشخص کنید که آیا آنها حاوی گلوتن هستند یا خیر. غذاهایی که حاوی گندم، جو، چاودار یا تریتیکاله هستند یا موادی که از آنها مشتق شده است باید با نام دانه در فهرست محتوای برچسب زده شوند. طبق قوانین سازمان غذا و داروی ایالات متحده، غذاهایی که برچسب فاقد گلوتن دارند، باید کمتر از ۲۰ قسمت در میلیون گلوتن داشته باشند. غذاهای دارای این برچسب ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- غذای طبیعی بدون گلوتن
- غذای آمادهای که مواد حاوی گلوتن ندارد.
- غذایی که در طول تولید با مواد حاوی گلوتن آلوده نشده باشد.
- غذای حاوی یک ماده حاوی گلوتن که برای حذف گلوتن فرآوری شده استیک نوشیدنی ساخته شده از یک دانه حاوی گلوتن (گندم، جو، چاودار و غلات هیبریدی مانند تریتیکاله)
- میتواند دارای برچسبی باشد که نشان دهد نوشیدنی «فرآوری شده» یا «ساخته شده». با این حال، برچسب باید نشان دهد که محتوای گلوتن را نمیتوان تعیین کرد و نوشیدنی ممکن است حاوی مقداری گلوتن باشد.غذاهای فرآوری شده که اغلب حاوی گلوتن هستند.
علاوه بر غذاهایی که احتمالاً گندم، جو و چاودار مواد تشکیلدهندهی آنها هستند، این غلات مواد تشکیلدهندهی استاندارد تعدادی از محصولات دیگر هستند. همچنین، گلوتن گندم به عنوان یک عامل غلیظ کننده یا اتصالدهنده، طعمدهنده یا رنگ دهنده اضافه میشود. خواندن برچسب غذاهای فرآوری شده برای تعیین اینکه آیا آنها حاوی گندم و همچنین جو و چاودار هستند، مهم است. به طور کلی، از غذاهای زیر خودداری کنید، مگر اینکه برچسب بدون گلوتن داشته باشند یا با ذرت، برنج، سویا یا سایر غلات بدون گلوتن تهیه شده باشند:
- ماءالشعیر
- نانها
- بلغور گندم
- کیک و پای
- آب نبات
- غلات
- ویفرها
- کلوچه و کراکر
- کروتون
- سیبزمینی سرخکرده
- گریوی
- تقلید گوشت یا غذاهای دریایی
- مالت، طعمدهنده مالت و سایر محصولات مالت (جو)
- نان فطیر
- پاستا
- هات داگ و گوشت ناهار فرآوری شده
- سس سالاد
- سسها، از جمله سس سویا (گندم)
- مخلوط برنج چاشنی شده
- میان وعدههای چاشنی شده، مانند سیبزمینی و چیپس ترتیلا
- طیور خود سفت شونده
- سوپ
- سبزیجات در سس
داروها و مکملها
داروهای تجویزی و بدون نسخه ممکن است از گلوتن گندم به عنوان یک عامل اتصال استفاده کنند. در مورد داروهایی که مصرف میکنید با پزشک یا داروساز خود صحبت کنید. مکملهای غذایی حاوی گلوتن گندم باید روی برچسب «گندم» نوشته شده باشد.
غذا خوردن بدون گلوتن در خانه و رستوران
مخصوصاً برای افراد مبتلا به بیماری سندرم رودهی تحریکپذیر، اجتناب از قرار گرفتن در معرض گلوتن بسیار مهم است. نکات زیر میتواند به شما کمک کند از آلودگی متقاطع در آماده سازی های غذایی خود در خانه جلوگیری کنید و از غذاهای حاوی گلوتن در هنگام صرف غذا در خانه خودداری کنید:
- غذاهای بدون گلوتن و حاوی گلوتن را در مکانهای مختلف نگهداری کنید.
- سطوح پخت و پز و محل نگهداری مواد غذایی را تمیز نگه دارید.
- ظروف و وسایل آشپزی را به خوبی بشویید.
- نان را در فر برشته کنید یا توسترهای جداگانه در نظر بگیرید برای جلوگیری از آلودگی متقابل.
- در صورت امکان منوی رستورانها را به صورت آنلاین از قبل بخوانید تا مطمئن شوید که گزینههایی برای شما وجود دارد.
- زمانی که رستوران کمتر شلوغ است و بهتر میتواند نیازهای شما را برطرف کند، بیرون از خانه غذا بخورید.
نتایج رژیم غذایی بدون گلوتن
رعایت یک رژیم غذایی سخت بدون گلوتن برای افراد مبتلا به بیماری سلیاک و سندرم رودهی تحریکپذیر یک ضرورت مادامالعمر است. پیروی از رژیم غذایی و اجتناب از آلودگی متقاطع منجر به علائم و عوارض کمتر بیماری میشود. برای برخی از افراد با حساسیت به گلوتن غیر سلیاک، این وضعیت ممکن است مادامالعمر نباشد. برخی تحقیقات نشان میدهد که میتوانید رژیم غذایی را برای یک دورهی معین مانند یک یا دو سال دنبال کنید و سپس حساسیت خود را به گلوتن دوباره آزمایش کنید. برای سایر افراد با حساسیت به گلوتن غیر سلیاک، این رژیم ممکن است یک درمان مادامالعمر باشد.
برخی از مطالعات بالینی به مزایای رژیم غذایی در میان افرادی که بیماری سلیاک ندارند یا دارای حساسیت به گلوتن غیر سلیاک هستند، پرداختهاند. تحقیقات بیشتری برای تعیین صحت ادعاهای زیر در مورد نتایج رژیم مورد نیاز است:
- کاهش وزن
- بهبود کلی سلامت
- بهبود سلامت دستگاه گوارش
- بهبود عملکرد ورزشی
خطرات رژیم غذایی بدون گلوتن
غذاهایی که در رژیم غذایی بدون گلوتن گنجانده نشدهاند، ویتامینهای مهم و سایر مواد مغذی را تأمین میکنند. به عنوان مثال، نانهای سبوسدار و سایر محصولات منابع طبیعی یا غنیشده از موارد زیر هستند:
- آهن
- کلسیم
- فیبر
- تیامین
- ریبوفلاوین
- نیاسین
- فولات
بنابراین، پیروی از یک رژیم غذایی بدون گلوتن احتمالاً مصرف مواد مغذی شما را تغییر خواهد داد. برخی از نانها و غلات بدون گلوتن در مقایسه با محصولاتی که جایگزین میشوند، سطوح مواد مغذی قابل توجهی متفاوت دارند. برخی از غذاهای بدون گلوتن نیز دارای محتوای چربی و قند بیشتری نسبت به مواد غذایی حاوی گلوتن هستند که جایگزین میشوند. خواندن برچسبها، نه تنها برای محتوای گلوتن، بلکه برای سطوح کلی مواد مغذی، نمک، کالریهای چربیها و کالریهای قندها نیز مهم است. میتوانید با پزشک یا متخصص تغذیه خود در مورد غذاهایی صحبت کنید که جایگزینهای سالم و غنی از مواد مغذی را ارائه میدهند.
هزینهها
هزینه غذاهای آماده بدون گلوتن به طور کلی بیشتر از هزینه غذاهای جایگزین است. هزینه پیروی از یک رژیم غذایی بدون گلوتن میتواند قابل توجه باشد، به خصوص اگر رژیم غذایی شما شامل غذاهایی باشد که به طور طبیعی بدون گلوتن نیستند.
۶. رژیم کمچرب
بسیاری از افراد مبتلا به سندرم رودهی تحریکپذیر گزارش دادهاند که خوردن غذاهای چرب مانند غذاهای سرخشده، پیتزا و بستنی علائم بیماری آنها مانند اسهال، گاز و نفخ را بدتر میکند. اگر غذاهای چرب و بسیار فرآوریشده در رژیم غذایی جایگزین غذاهای تازه و سالمتر مانند میوهها، سبزیجات، غلات کامل و محصولات لبنی کمچرب شود، این مسأله ممکن است منجر به رژیمی شود که به طور کلی فیبر کمتری دارد و همچنین به طور غیر مستقیم علائم سندرم رودهی تحریکپذیر را افزایش میدهد.
عملکرد رژیم غذایی کمچرب به طور خاص برای بهبود علائم سندرم رودهی تحریکپذیر ثابت نشده است. با این حال، اجتناب از خوردن مقادیر زیاد غذاهای چرب سرخ شده و بسیار فرآوری شده فواید بسیاری برای سلامتی دارد. پزشکان معمولاً رژیم غذایی کمچربی را برای سندرم رودهی تحریکپذیر توصیه میکنند که ممکن است شامل خوردن کمتر از ۲۷ گرم چربی در روز باشد.
در حالی که تحقیقات بیشتری در مورد اثربخشی رژیم غذایی برای افراد مبتلا به سندرم رودهی تحریکپذیر مورد نیاز است، شروع یک رژیم غذایی کمچرب برای قلب شما مفید است و ممکن است علائم ناراحت کننده روده را بهبود بخشد.
چرا یک رژیم غذایی کمچرب انتخاب کنیم؟
دلایل اصلی انتخاب یک رژیم غذایی کمچرب، کمک به کاهش دریافت کالری کلی و بهبود سطح کلسترول است. برای کمک به دستیابی به این اهداف، یک رژیم غذایی کمچرب باید به طور مناسب متعادل باشد تا حاوی مقدار مناسبی از ویتامینها و مواد معدنی باشد.
غذاهای رژیمی کمچرب
گزینههای بیشماری از غذاهای کمچرب موجود است. به طور معمول یک رژیم غذایی کمچرب شامل غذاهایی مانند:
- غذاهای سبوسدار؛ مانند جو و انواع فیبر بالاتر ماکارونی، برنج و نان
- گوشتهای بدون چربی؛ مانند مرغ بدون پوست و بوقلمون
- ماهی سفید
- لبنیات کمچرب؛ شیر بدون چربی و ماست و پنیر کمچرب
- سبزیجات
- عدس
- میوه
غذاهای چرب که باید از آنها اجتناب کرد یا آنها را کاهش داد:
- به طور معمول یک رژیم کمچرب شامل کاهش مصرف چربی از غذاهایی مانند کره، تخممرغ و پنیر است.
- سایر غذاهای حاوی مقادیر نسبتاً زیاد چربی عبارتاند از: سس سالاد، سسهای خاص و شیرینیها و غذاهای مبتنی بر مواد اسفنجی مثل سویا.
رژیمهای کمچرب و کاهش وزن
چربی در هر گرم، کالری بیشتری نسبت به کربوهیدراتها یا پروتئینها دارد و بنابراین کاهش چربی میتواند به کاهش کالری دریافتی شما کمک کند. نسخههای غلات کامل غذاهایی مانند نان در اولویت نسبت به نسخههای غیر سبوسدار (مانند نان سفید) توصیه میشود تا حدی به این دلیل که آهستهتر به قند خون تبدیل میشوند. فیبر و مواد مغذی اضافی موجود در آنها نیز سالمتر از نسخههای سفید است. توصیه میشود در طول روز مقدار قابل توجهی از میوهها و سبزیجات را مصرف کنید.
هدف در بریتانیا خوردن حداقل ۵ قسمت میوه و سبزیجات در هر روز است، با این حال، کشورهای دیگر (مطمئناً سالمتر) حداقل هفت یا نه سهم میوه و سبزیجات در روز را هدفگذاری کردهاند.
آیا باید رژیم غذایی بدون چربی را هدف قرار دهم؟
مهم است که بدانیم چربی نقش مفیدی در بدن ما دارد. چربی به ساخت غشاهایی که سلولهای بدن ما را میسازند کمک میکند و به سلامت مو و پوست کمک میکند. در حالی که یک رژیم کمچربی اغلب توسط سازمانهای بهداشتی توصیه میشود، تلاش برای دستیابی به یک رژیم غذایی بدون چربی بعید است توصیه شود.
رژیمهای غذایی کمچرب و سطح قند خون
یکی از انتقادات افراد مبتلا به دیابت به رژیمهای کمچرب این است که بیشتر به کربوهیدراتها بهعنوان منبع اصلی انرژی متکی هستند، که میتواند سطح گلوکز خون را افزایش دهد. برای همین یک رویکرد جایگزین برای رژیم کم چرب، رژیم کمکربوهیدرات است
چربیهای خوب و بد چیست؟
اصطلاحات چربیهای «خوب» و «بد» اغلب برای تمایز بین چربیهای اشباع و غیراشباع استفاده میشود.
- چربیهای خوب به چربیهای غیراشباع موجود در آووکادو، آجیل و ماهیهای چرب اشاره دارد. باور عمومی بر این است که این چربیها تا حد زیادی برای ما مفید هستند.
- چربیهای بد به چربیهای اشباع شده در گوشت و محصولات لبنی اطلاق میشود. در مورد اینکه آیا چربیهای اشباع موجود در گوشت و لبنیات باید برچسب «بد» داشته باشند یا خیر، بحثهایی وجود دارد.
چربیهای بد همچنین به چربیهای هیدروژنه اشاره دارد که ممکن است برای کمک به افزایش ماندگاری، قوام و طعم غذاهای فرآوری شده استفاده شود. چربیهای هیدروژنه، به شکل چربیهای ترانس، برای بدن مضر هستند.